مطالعه تطبیقی نقشها و فرمهای به کاررفته در علم و توغ آیین های عاشورایی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: نخستین همایش ملی تجلی آئین های عاشورا در هنر ایرانی
- کد COI اختصاصی: ASHORA01_044
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 436
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه مازندران
دانشیار گروه صنایع دستی و پژوهش هنر، دانشگاه مازندران
چکیده
شیعیان سراسر جهان برای زنده نگهداشتن این حماسه، در عزاداریها از عناصر و نمادهایی در قالب آیین های سوگواری ماه محرم و صفراستفاده کردهاند. علم و توغ ازجمله نمادهای بهکاررفته در آیین سوگواری عاشورا در میان شیعیان هستند. نقشها و نشانه های دینی ومذهبی بر روی علم و توغ که بهصورت، نقوش گیاهی، عبارات مذهبی بهکار میرود دربردارنده بخش مهمی از ویژگیهای مذهبی، مردمشناختی و هنری ایران است. تنوع این نمادها گویای تاثیر عمیق حماسه عاشورا در فرهنگ شیعیان است. نمادها به دلیل عینی بودنشان،در ذهنها ماندگار و سبب تداوم آیین و سنت میشوند. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی به بررسی تطبیقی نقشها و فرمهایبه کاررفته در علم و توغ می پردازد. هدف این پژوهش دست یافتن به فرهنگ و نمادهای بصری نقشها و فرمهای نمادین به کاررفته در علمو توغ آیین های عاشورایی است که توسط هنرمندان زمان خود جهت معنا بخشیدن به باورها و اعتقادات مردم خلق گردیده اند. این پژوهشمیکوشد تا به این پرسش پاسخ دهد که، نقشها و فرم های به کاررفته در علم و توغ آیین عاشورایی دارای چه شباهتها و تفاوتهایی ازحیث کاربرد نمادها و اسطوره ها میباشند . حاصل این پژوهش حاکی از آن است که در طول تاریخ ایران، بین هنر و آداب معنوی برگرفتهاز مذهب ارتباط بسیار نزدیکی وجود داشته است. بسیاری از نمادها و اسطوره هایی که ریشه در کهن الگوهای ایران باستان دارند، در قالبنقشها و فرمهای علم و توغ نیز از جایگاه ویژهای برخوردارند. ازجمله شباهتهای موجود در علم و توغ در آیین عاشورایی میتوان به نقشسرو در مرکز علم که کانون توجه مخاطب قرار دارد و نماد اژدها که در دو سمت توغ مشاهده میشود اشاره کرد. اما ازجمله تفاوتهایموجود در علم و توغ آن است که سراسر توغ با کتیبه مزین میشود، درحالیکه در علم علاوه بر کتیبه با نقوش اسلیمی و قطعات عتیقه نیزتزیین میشود. از دیگر تفاوتهای این دو عنصر آیین عاشورایی، تفاوت در فرمها و نقشهای به کاررفته در آنان است، به گونه ای که در علممجموعه ای از نمادهای رنگ، انسانی، گیاهی، پرندگان و حیوانی در قالب فرم مشاهده میشود، اما در توغ این تنوع در نقش مشاهده میشودو تنها نماد اژدها به صورت فرم دیده میشود. میتوان گفت نمادهای به کاررفته در علم و توغ برگرفته از اعتقادات مذهب شیعه و کهن الگوهایایران باستان میباشند.کلیدواژه ها
علم، توغ، نقشها و فرمهای نمادین، عزاداری محرم، آیینهای عاشوراییمقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.