هاشم داداش پور - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
احمد یزدانیان - دانش آموخته کارشناس ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران

خوانش فضا به چه معناست؟ این واژه چه جایگاهی در نظام شهرسازی جامعه ایران دارد؟ مفاهیمی چون خوانش و خوانایی، چگونه با چیزی به نام نیروهای برسازنده­ی فضا درگیر می­شوند؟ گفتمان انتقادی فضا، چگونه فضا را خوانش می کند؟ نوشتار پیش رو تلاش می کند به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهد. در همین راستا نوشتار به چهار بخش تقسیم شده است. در بخش اول، نگاه نظری و مساله ی نوشتار مطرح می­شود؛ اینکه فضا در اینجا از کدام پنجره و با چه گفتمانی خوانش می شود. در بخش دوم از این صحبت می شود که چگونه چیزی به نام خوانایی در قلمروی دانش -در نظام دانشگاهی ایران- از خلال تعاریف، بمثابه­ی یک ابزار سنجش و فهم جهان-فضا تولید می­شود. در بخش سوم این مساله مطرح می شود که چگونه خوانش پدیدارشناسانه به کلیدواژه ی فهم فضا تبدیل شده و در قلمروی حرفه ای و مدیریتی به واسطه خوانا یا ناخوانا خواندن بازنمایی­های فضا، وضع موجود را بازتولید می کند. در همین راستا گریزی به روش و نگاه کوین لینچ  زده می­شود و به این خاطر که نام او با خوانش فضا در متون شهرسازی ایران گره خورده است، مورد نقد قرار می­گیرد. در این بخش همچنین با نگاه پدیدارشناسانه به خوانش نا- فضاها در شهر تهران پرداخته می شود. در بخش چهارم که در واقع همان نگاه نوشتار است، پژوهش حاضر می کوشد با صورت بندی خوانش انتقادی از فضا بمثابه یک بدیل، آن نظم و نظام مفهومی­ای که همواره در قلمروی دانش و مدیریت شهری تولید و بازتولید می شود، نفی کند.

فضا, خوانش انتقادی, پدیدارشناسی, نظام دانش, قلمرو مدیریتی