کاظم اسماعیلی - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
محمدرضا خطیبی - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
محمد رضا پورجعفر - استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

بیان مساله: رشد و توسعه سریع شهرها و عدم توجه به نیازهای روحی در ایجاد آرامش کافی برای ساکنان که به افول کیفیت زندگی انجامیده، مسئله­ای است که بیشتر شهرهای دنیا با آن روبرو هستند. برای برطرف کردن چالش های پیش­رو، دیدگاه­های متعددی در راستای دستیابی به پایداری تدوین شده است؛یکی از جدیدترین و موفق ترین رویکردها، جنبش «شهر آرام» است که از اکتبر سال ۱۹۹۹ آغاز شد. هدف: هدف این مقاله بررسی خاستگاه، مفهوم، ویژگی­ها، الزامات و شاخص­های شهرآرام و ارزیابی عوامل موثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج است. روش:روش تحقیق، روش فراتحلیل براساس شاخص­های بومی­سازی شده و داده­های پرسش­نامه است. بدین ترتیب که بعد از شناسایی مولفه­ها و شاخص­های شهرآرام از متون متعبر خارجی و براساس وضعیت منطقه مورد مطالعه، همپوشانی شاخص­های نهایی بر اساس موضوع تحقیق و قابلیت سنجش این شاخص­ها در منطقه، صورت گرفته است. یافته ها: براساس یافته­های روش دلفی، ۳۶ شاخص در ۶ دسته از مولفه­ها شامل: حفاظت از محیط زیست، زیرساخت­های سیاسی، کیفیت شهری، تولیدات محلی، مهمان­نوازی و دانش و معلومات به­منظور ارزیابی عوامل موثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج استخراج گردید. در نتایج حاصل از بررسی عوامل موثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج با استفاده از تحلیل عاملی، ۵ دسته از عوامل نهایی موثر بر تحقق رویکرد شهر آرام در مهرشهر کرج به دست آمد که عامل اول ۱۳.۷۷ درصد از واریانس کل را تبیین می­کند و شامل ۹ شاخص اصلی موثر بر تحقق رویکرد شهر آرام در مهرشهر کرج است. نتیجه: شهر آرام به عنوان رویکردی جدید در مدیریت و برنامه­ریزی توسعه شهری و به عنوان جایگزینی برای رویکردهای پیشین برنامه ریزی شهری است. چرا که شهر آرام بر منابع محلی، اقتصاد خودکفا و نقاط قوت فرهنگی و تاریخی منحصربه فرد یک شهر تمرکز دارد. همچنین شهر آرام می­تواند به عنوان یک استراتژی برای دستیابی متقابل بین اهداف توسعه اقتصادی، زیست محیطی و عدالت اجتماعی مطرح شود.

جنبش آرام, شهر آرام, مهرشهر