مصطفی بصیری - استادیار گروه شهرسازی و معماری، واحد ایلخچی، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلخچی، ایران
علی زینالی عظیم - استادیار گروه معماری و شهرسازی، عضو باشگاه نخبگان و پژوهشگران واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
علی آذر - استادیار گروه شهرسازی و معماری، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

بیان مسئله: محله تنها یک مکان و محیط برای فعالیت های انسانی و سرپناه نیست بلکه پدیده ای است که انسان در تعامل خود با آن، بدان معنا بخشیده و به آن دلبسته می شود. اما امروزه حس تعلق به مکان در محلات قدیمی و تاریخی به دلیل بی توجهی مدیران شهری در سطح پایینی قرار دارد. هدف: این پژوهش به تحلیل عوامل و مولفه های حس تعلق به مکان در محله اهراب شهر تبریز می پردازد. روش: تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و محتوای کاری، توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی است. به منظور گرداوری داده ها از مصاحبه عمیق و پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری،جمعیت محله اهراب تبریز که برابر ۱۷۹۵۲ نفر است. حجم نمونه هم ازآن نبا استفادهبببببب فرمول کوکران، برابر ۳۷۶ نفر به دست آمد. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده است. جهت بررسی پایایی پرسشنامه،از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای آزمون سوالات تحقیق، ابتدا نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف موردبررسی قرار گرفت و پس از تایید نرمال بودن داده ها، از همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم استفاده شد. محاسبات در نرم افزار SPSS و Amos انجام گرفت. یافته ها: شاخص نیکویی برازش (GFI) ۹۱۵/۰ است که نشان دهنده قابل قبول بودن این میزان برای برازش مطلوب مدل است. مقدار ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) نیز ۰۶۵/۰ است که با توجه به کوچک تر بودن از ۰۸/۰، قابل قبول بوده و نشان دهنده تایید مدل پژوهش است. همچنین شاخص توکر- لویس (TLI) ۹۰۶/۰؛ شاخص برازش تطبیقی (CFI) ۹۰۳/۰ و شاخص برازش مقتصد هنجار شده (PNFI) ۷۱/۰ است که همگی نشان دهنده برازش مطلوب و تایید مدل پژوهش است. نتیجه­ گیری: گذر زمان با بار عاملی ۹۶/۰ بیشترین تاثیر را در حس تعلق به مکان دارد. پس ازآن به ترتیب خوانایی و دسترسی، غنای بصری، مبلمان و تجهیزات، مولفه های احساسی، کیفیت فضایی، تعاملات اجتماعی، زیبایی و نمادها و هویت قرار دارند.

مکان, حس مکان, حس تعلق مکان, تبریز