زهرا صحرایی بیمرغی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گرایش آمایش شهری
مهدی اخگری - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور فردوس

فضای شهری به مثابه محیطی که رفتارهای عمومی انسان در آن جریان دارد، همواره در تعامل دو سویه با انسان میباشد؛ بنابراین این فضا به عنوان بستری جهت فعالیتهای عمومی انسان، باید به راحتی قابل درک و ایمن باشد. در دنیای امروز ابزارها و تکنیکهای برنامه ریزی شهری پیشرفت بسیار زیادی داشته اند؛ زیرا، نظریهپردازان برنامه ریزی شهری از مدلهای مختلفی برای سنجش رشد و توسعه کلانشهرها استفاده میکنند. در پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد، با کمک روشهای کمی تراکم جمعیت، اندازه متروپل، مدل آنتروپی و مدل هلدرن، با هدف شناخت الگوهای توسعه شهری کلانشهر پرداخته میشود. نتایج به دست آمده نشان میدهد که از میزان رشد پراکنده کلانشهر مشهد کاسته شده و این کلانشهر به سمت فشردگی در حال حرکت میباشد و نیز اندازه متروپل نشان میدهد که مساحت کلانشهر مشهد طی دوره ۱۲۷۰تا ۱۳۹۵، ۴۹ برابر و جمعیت این کلانشهر ۵۸ برابر شده است. نتایج بررسی فرایند توسعه کلانشهر مشهد در نیم قرن اخیر، بیانگر این واقعیت است که طرحها و پروژه های برنامه ریزی شهری پاسخگوی تحولات و پیامدهای حاصل از آن نبوده و شهرسازی نااندیشیده و ناموزون در حال وقوع است.

کلانشهر مشهد، طراحی و تدوین، توسعه شهری.