سید جلال طباطبایی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
محمدجعفر ملکوتی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
احمد بای بوردی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

کاهو (Lactuca sativa L.) یکی از سبزیهای مهم سالادی می باشد که مصرف روزانه داشته و استعداد ژنتیکی زیادی برای تجمع نیترات دارد و از این طریق مقداری نیترات وارد بدن انسان می شود. غلظت نیترات در برگهای کاهو به فعالیت زیستی، میزان و نوع کودهای نیتروژنی مصرفی، زمان برداشت کاهو و مخصوصا به شدت نور بستگی دارد. بطوریکه با تغییر شدت و کیفیت نور فرآیندهای بیوشیمیایی گیاه تغییر یافته و غلظت نیترات نیز ممکن است تغییر یابد. به منظور بررسی تاثیر طیف نورهای مختلف روی غلظت نیترات و رشد و نمو کاهو، دو آزمایش جداگانه در بهار سال ۱۳۸۲ انجام گرفت. در آزمایش اول فیلترهای رنگی (روشن، آبی، سبز و قرمز) روی گیاهان کشیده شد و در آزمایش دوم نورهای رنگی توسط لامپ با همان رنگهای فیلتر روی گیاهان تابانده شد. گیاهان در آبکشت کاشته شدند و هر دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. نتایج حاصل نشان داد که تفاوت معنی داری در عملکرد کاهو در طیف نورهای رنگی دیده نشد. وزن تر ساقه گیاهان رشد یافته در نور سبز، آبی و قرمز بطور معنی داری کاهش یافت. نسبت برگ به ساقه در نور سبز حدود ۴۰ درصد بیشتر از شاهد بود. شاخص کلروفیل در برگهای کاهو در نور آبی افزایش یافت ولی نورهای دیگر نسبت به شاهد (روشن) تاثیری در شاخص کلروفیل نداشتند. غلظت نیترات در فیلتر و نور سبز حداکثر بود و تفاوت معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد. حداقل نیترات در برگهای نور قرمز ۶۷۰ و در برگهای تیمار نور معمولی۸۰۰ میلی گرم در کیلوگرم ماده تر و در فیلتر قرمز ۱۰۰۰ و در فیلتر سفید ۱۳۰۰ میلی گرم در کیلوگرم وزن تر بود. بنظر می رسد غلظت نیترات در فیلترهای رنگی فوق قابل کنترل نباشد ولی به هر حال انجام تحقیقات بیشتر در این خصوص مورد پیشنهاد است.

کاهو, نیترات, آبکشت, طیف نوری, رشد کاهو