علی رحمانی فرد
سید محمدتقی موسوی

تنقیح مناط یکی از قواعد مهم اصولی می باشد که جایگاه آن در علم اصول نیازمند بحث مستقل است. این قاعده در فرایند استنباط و استخراج احکام شرعی اهمیت بسزایی دارد. نگارنده بر این باور است که علت کم توجهی به این قاعده پرکاربرد، شباهتش به قیاس است، چون قیاس در مکتب اهل بیت^ مورد نفرت است و آن را سبب نابودی دین می دانند. شاید یکی دیگر از دلائل کم توجهی به این اصطلاحات این است که فقها نمی توانند از روی جزم و یقین به ملاکات احکام دست یابند. نگارنده در این تحقیق به بررسی و تبیین تنقیح مناط، الغای خصوصیت و اصطلاحات همسو با آن پرداخته است. ویژگی این پژوهش، تبیین تفاوت ها و تشابهات، تنقیح مناط با قواعد و اصطلاحاتی، مانند الغای خصوصیت، تحقیق مناط، تخریج مناط، قیاس اولویت و قیاس منصوص العله است. یکی دیگر از امتیازات این تحقیق بررسی حجیت تنقیح مناط است و در انتها به چند مورد از کاربرد تنقیح مناط در متون فقهی و اصولی پرداخته است.

تنقیح مناط, الغای خصوصیت, اصول فقه, قیاس, فقها, اصولیین