حمیدرضا عسگری - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احمد یزدانی - دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

از دیرباز سکونتگاه های روستایی نسبت به جوامع شهری در مواجهه با مشکلات مختلف، از نوسانات بیشتری برخوردار بوده است. این مورد بی گمان برآمده از سرشت این نوع سکونتگاه ها و همچنین برنامه ریزی نادرستدر طول تاریخ بوده است که در پی آن نارسایی های اقتصادی و زیست محیطی، معیشت پایدار آنها را به خطر انداخته است. برای توانمندسازی افراد یا ایجاد ظرفیت در سکونتگاه های روستایی که منجر به ارتقا توانایی و کیفیت زندگی مردم شود می بایست برنامه ریزی های مناسبی صورت گیرد. یکی از این راهکارها، اجرای پرژه ترسیب کربن در نواحی روستایی است. هدف از این پژوهش واکاوی بهره گیری از پتانسیل ها و داشته های روستایی در راستای ظرفیت سازی سکونتگاه های روستایی در محدوده اجرای پروژه ترسیب کربن در منطقه خراسان شمالی و نقش آن بر معیشت پایدار این نواحی می باشد. این پژوهش از نوع کیفی است که جنبه مبنایی و کاربردی دارد. روش اسنادی و تکنیک مورد استفاده میدانی (مصاحبه) و کتابخانه ای است. نتایج بیانگر آن است که با ظرفیت سازی در سرمایه های پنجگانه انسانی (آموزش های گوناگون برای افزایش مهارت و دانش)، اجتماعی (افزایش پیوندهای اجتماعی بین مردم، مشاوره و تقویت نهاد خانواده و کمک به ازدواج جوانان، کاهش آسیب های اجتماعی، افزایش مشارکت و همکاری روستاییان با سازمان های دولتی و سایر نهادها، افزایش مشارکت مالی و غیرمالی روستاییان در پروژه های توسعه ای روستا، نقش و مشارکت روستاییان در برنامه ریزی روستا، کمک به بهبود سوادآموزی و دانش و آگاهی روستاییان، کمک به آنها برای مقابله با بیماری کووید- ۱۹مانند دوره های آگاهی بخشی و تولید ماسک و لباسهای مخصوص مقابله با بیماری کرونا توسط روستاییان)، طبیعی (افزایش تاب آوری جوامع روستایی در برابر مخاطرات طبیعی بویژه خشکسالی، سیل، آتش سوزی، حمله آفات و بیماریهای گیاهی و...)، زیربنایی (لایروبی، اجرای پروژه های کانال گذاری و احداث استخر ذخیره آب قنات ها و اجرای پروژه جدول گذاری کانال انتقال آب کشاورزی) و مالی و اقتصادی (افزایش و بهره گیری از وام ها و پس اندازها)، پروژه ترسیب کربن در راستای تامین معیشت پایدار روستایی توانسته است گام های اساسی بردارد.

ظرفیت سازی، ترسیب کربن، معیشت پایدار، نواحی روستایی، خراسان شمالی