حسن یوسف زاده - استادیار جامعه المصطفی العالمیه
حسن رضا خاوری - دانش آموخته جامعه المصطفی العالمیه

آنچه بیش از همه در مساله ی همگرایی جهان اسلام نیازمند ترمیم است، همانا «الاهیات همگرایی» است. زیرا جهان اسلام بنیان های الاهیاتی قدرتمندی دارد و جوامع اسلامی زیست جهان خود را طبق الگوی الاهیاتی برمی سازند و ازآنجاکه الاهیات رایج بیشتر واگرایانه است، لذا جهان اسلام به ورطه ی واگرایی افتاده است. بر این اساس، مساله همانا بازنگری در الاهیات واگرایی رایج و تبدیل آن به «الاهیات همگرایی» است. بنابراین پژوهش حاضر در گام نخست با معضل امکان همگرایی روبرو است. بحث امکان همگرایی از خلال بررسی حقیقت همگرایی و امکان تفاهم قابل طرح است. چون ماهیت همگرایی قسمی تدبیر وحدت در کثرت است. قرینه ی این وضعیت در ساحت زبان برقرار است که طبق اقتضای حقیقت زبان و منطق تفاهم، کثرت گفتارها به وحدت درونی آن ها بازگردانده می شوند. بدین سان، امکان تفاهم با امکان همگرایی نسبت مستقیم دارد و با آن ملازم است. بخش منطق همگرایی می کوشد دامنه ی عام الاهیات همگرایی را روشن نماید و بحث الاهیات همگرایی به نحو خاص بر پایه ی سه اصل بنیادین اسلام پیش می رود: توحید، نبوت و معاد. لذا کوشش شد مهم ترین دلالت ها و الزامات این اصول در نسبت با همگرایی به تحلیل درآید. در پایان، در پاسخ به دشواری های ممکنی که فراروی امکان تفاهم و الاهیات همگرایی قرار دارد، تلاش شد از خلال طرح «اخلاق همگرایی» پاسخ عملی بدان ها فراهم آید. اخلاق همگرایی معطوف به پرورش مهارت های شهروندان جهان اسلام، به ویژه مهارت های فکری، عقلانی و معنوی در راستای پذیرش مسئولیت همگرایی است.

همگرایی, منطق همگرایی, الاهیات همگرایی, اخلاق همگرایی, مبانی معرفتی, امکان تفاهم, جهان اسلام