سینتیک و ترمودینامیک جذب فسفر در یک خاک رسی تحت تاثیر پارامترهای محیطی مختلف

بررسی و پیشبینی فرآیند جذب فسفر در خاک نقش بسزایی در ارائه راهکارهای کاربردی برای کاهش تجمع فسفر مصرفی و افزایش قابلیت دسترسی آن برای محصولات کشت شده دارد. در این مطالعه، سینتیک جذب و همینطور اثرات دما در سه سطح (۱۲، ۲۵ و ۳۸ درجه سانتیگراد)، شوری در پنج سطح (۰، ۹۶/۸، ۰۲/۱۷، ۰۹/۳۲ و ۲۵/۴۶ دسی زیمنس بر متر)، pH در شش سطح (۵/۲، ۵/۳، ۳۶/۵، ۵/۷، ۵/۹ و ۵/۱۱) و نوع محلول زمینه حاوی فسفر (آب مقطر و محلول کلسیم کلرید ۰۱/۰ مولار) بر روی جذب تعادلی فسفر در یک خاک کشاورزی منطقه مهدیآباد دشت قزوین با استفاده از آزمایش رآکتوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که معادله الوویچ بالاترین همبستگی (۹۶۴/۰=r۲) را با دادههای آزمایشگاهی سینتیک جذب داشت و بیشترین میزان جذب در ۸ ساعت اول تماس خاک با محلول فسفر اتفاق افتاد. با تغییر دما از ۲۵ به ۳۸ درجه سانتیگراد حداکثر ظرفیت جذب ۱/۲ برابر و در شرایط استفاده از محلول الکترولیت کلسیم کلرید به جای آب مقطر حداکثر ظرفیت جذب ۵/۷ برابر بود. این عوامل از طریق تاثیرگذاری بر روی قدرت تبادل یونی منجر به تغییر مقدار جذب فسفر بر روی سطوح جاذب شدهاند. کاهش شوری و افزایش pH نیز از طریق ایجاد تغییر در تعداد آنیونهای موجود در محلول و نوسان در بار سطوح جاذب، افزایش معنیدار در مقدار جذب را موجب گردیده و بیشترین مقدار تغییرات در جذب، بین pH ۳۶/۵ تا ۵/۷ اتفاق افتاد. نتایج بررسی ترمودینامیک جذب نیز بیانگر گرماگیر و خود به خودی بودن فرآیند جذب بود.

کلیدواژه ها:

ترمودینامیک ، سینتیک جذب ، شوری ، فسفر ، محلول الکترولیت