بررسی اجمالی چگونگی "پیوند شعر و موسیقی" در موسیقی مردمی و ادبیات عامیانه استان فارس مطالعه موردی: یکی از آوازهای سرکوهی (لالایی سرکوهی)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 82

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RAH-6-5_002

تاریخ نمایه سازی: 3 مرداد 1401

چکیده مقاله:

تحلیل نغمات موسیقی عامیانه که آمیخته با ادبیات عامیانه یک منطقه جغرافیایی هستند، راهی برای شناخت هرچه بیشتر فرهنگ عامیانه اقوام مختلف محسوب شده و در چگونگی پیوند موسیقی عامیانه و ادبیات عامیانه آن منطقه نقش مهمی ایفا می کند. این پژوهش به مطالعه آواز «لالایی سرکوهی» از فرهنگ عامیانه استان فارس پرداخته که با داشتن ادبیات به ظاهر عامیانه دارای تمی است که تداعی گر گوشه حاجیانی در آواز دشتی است. علت اصلی انتخاب این آواز، پژوهش در فرهنگ عامیانه منطقه فارس و همچنین موجود بودن آوانگاری دقیق آن از میان بسیاری از آوازهای سرکوهی های این منطقه است. برای تجزیه و تحلیل موسیقی این قطعه به الگوی ارائه شده توسط جان دیوید.وایت در کتاب «تجزیه و تحلیل جامع موسیقایی» و همچنین برای چگونگی تقطیع هجایی و پیوند شعر و موسیقی در آن به کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» حسین دهلوی ارجاع شده است. بررسی های انجام شده نشان داد که آواز منتخب در بحر هزج مسدس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن)، که ویژه اشعار دوبیتی است، قرار دارد. در واقع متن این آواز ترکیبی از ادبیات عامیانه و ادبیات رسمی است؛ به صورتی که به یک دوبیتی منسوب به باباطاهر و فائز دشتستانی، بیت دیگری اضافه شده و همچنین دچار تغییر در کلمات آن شده و بیت اضافه شده نیز همواره در همان بحر دوبیتی سروده شده است. ملودی این آواز نیز در آواز دشتی و در ابتدایش نزدیک به گوشه حاجیانی در آواز دشتی است. این ملودی با حرکت متغیر در انتهای جملاتش بیانگر یکی از بارزترین مشخصه های موسیقی فارس است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

بنیامین فسائی

کارشناس ارشد رشته آهنگسازی، دانشگاه هنر تهران