مبانی فلسفی علامه طباطبائی در تفسیر آیات مرتبط با شرور تکوینی در قرآن

موضوع این مقاله مبانی فلسفی علامه در تفسیر آیات مرتبط با شرور تکوینی در قرآن است. مسئله شر از جمله مباحثی است که اندیشمندان مختلف همچون متکلمان، مفسران و فیلسوفان هریک بنا به روش و مشرب خویش این موضوع را مورد واکاوی قرار داده اند. علامه طباطبائی از سویی صاحب تفسیر قیم المیزان است و ازسوی دیگر فیلسوفی نامدار و اندشمندی ژرف اندیش است. با این وجود نه تنها میان آرای فلسفی و تفسیری ایشان درباره مسئله شرور منافات و اختلافی نیست، بلکه مبانی تفسیری علامه در این مسئله عمدتا مبانی فلسفی او هستند. ایشان با تکیه بر چند اصل و مبنای فلسفی نظیر قاعده بسیط الحقیقه و عنایت، معتقد به احسن بودن نظام تکوین و عدم دخول شر در تکوین است و وجود شرور را در قضای الهی به نحو اعتباری و یا به نحو قیاسی تبیین میکند. درباره آیاتی که بحث شرور را به گونه ای مطرح نموده است که منسوب به تکوین و آفرینش و فعل الهی به نظر میرسد، علامه این آیات را با آیات نظام احسن تفسیر میکند و با توجه به مباحث عقلی و مبانی فلسفی قرآن کریم نیز شرور را در حقیقت به فعل الهی نسبت نمیدهد.

کلیدواژه ها:

علامه طباطبائی ، شرور ، خیر ، المیزان ، نظام احسن.