کنکاش اصول معناگرایانه سکونت از منظر اسلام

رویکرد اصلی برنامه ریزی اسلامی، در جهت ارتقاء کیفیت زندگی است. مفهوم سکونت در دیدگاه اسلامی ناظر بر دو حوزه مادی و معنوی آن است و لاجرم ظرف مادی سکونتگاه حاوی مفهوم معنوی آن نیز خواهد بود و ساخت سکونتگاه مسلمین، در دید کلان امری آیینی محسوب می شود. سکونتگاه آرمانی اسلام در حوزه های مختلف تشریح شده و برای هر حوزه معیارهایی آورده شده است .منابع اسلامی درباره سکونتگاه های خرد مانند خانه های مسکونی و نیز سکونتگاه های کلان تری چون توده های شهری و یا اماکن اجتماع مسلمین معیارها و توصیه های را ارائه و پیشنهاد می نماید. لذا هدف از پژوهش حاضر کنکاش اصول معناگرایانه سکونت برخاسته از مفاهیم غنی اسلامی بوده و تبیین این اصول در طراحی و برنامه ریزی سکونتگاه امروز یک شهروند ایرانی می باشد. این پژوهش به روش تحلیلی –توصیفی، مبتنی بر مطالعات اسنادی -کتابخانه ای در پی پاسخگویی به این سوال است که: اصول معناگرایانه سکونت بر اساس مبانی جهانبینی و تعالیم اسلامی کدامند؟ و چگونه می توان از این اصول در برنامه ریزی و طراحی سکونتگاه های معاصر استفاده کرد؟ نتایج گویای آن است که در برنامه یزی و طراحی سکونتگاه اسلامی به اصولی چون ایمنی و امنیت، آرامش و خلوت، زیبایی، هماهنگی، تناسبات و ابعاد انسانی، محرمیت، سلسله مراتب، تعاملات اجتماعی، فضایی برای رشد علم و آگاهی، فضایی برای عبادت، تعامل بین طبیعت، انسان و مکان، انعطالف پذیری فضاها، حسن همجواری کاربری و همسایگی ها، مصالح، نظم و ... توجه ویژه ای شده است. از این رو به نظر می رسد اگر سکونتگاهی بتواند این اصول را متجلی کند می تواند سکونتگاه مطلوبی باشد که برخاسته از مفاهیم غنی اسلامی ست و چنین سکونتگاهی تصویر گر نظم الهی و تجلی گاه صفات متعالی الهی می باشد.

کلیدواژه ها:

شهرسازی اسلامی ، سکونتگاه اسلامی ، مسکن اسلامی ، تفکر اسلامی