حمید ریاضی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی صنایع، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
محمود دورودیان - استادیار، گروه مهندسی صنایع، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
بهروز افشار نجفی - دانشیار، گروه مهندسی صنایع، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

هدف: بهره وری در صنعت خرده فروشی، به افزایش سود ناشی از خریدوفروش کالا و کنترل موجودی وابسته است. ارائه و حل یک مدل ریاضی به منظور کنترل موجودی متناسب با فضای صنعت، در راستای کمینه کردن هزینه های موجودی و به دست آوردن مقدار بهینه سفارش ضروری است. توجه به فضای قفسه برای کنترل موجودی کالاهای فسادپذیر، بدون در نظر گرفتن فضای انبار، در این صنعت امر مرسومی است که در مطالعات قبلی کمتر به آن پرداخته شده است. اهمیت این موضوع، در کنار توجه به فروش کالای پرسودتر و عقد قرارداد حداقل تعهد خرید کالا با تامین کنندگان، به نحوی که هزینه کل دوره سفارش گذاری بهینه شود، هدف این پژوهش است. روش: در این پژوهش با مطالعه جامع ادبیات موضوع، پارامترهای موثر مدل از طریق روش کتابخانه ای تعیین و با توجه به کمبود های شناسایی شده، مدلی برای کنترل موجودی با محدودیت های جدید ارائه شده است. در فرایند حل مسئله، برای به دست آوردن جواب بهینه، از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات به کمک نرم افزار متلب و برای پیش بینی تقاضا، از سری زمانی در نرم افزار مینی تب استفاده شده است. یافته ها: مدل ارائه شده به لحاظ نزدیکی به فضای صنعت، اهمیت کاربردی دارد. نتایج عددی حاصل از حل و تحلیل مدل، بیانگر این موضوع است که تغییر مناسب در نمای کالا و عقد قرارداد حداقل تعهد خرید کالا با تامین کنندگان، باعث کاهش هزینه دوره برنامه ریزی می شود؛ اما استفاده از هر دو با یکدیگر، همواره نتیجه مطلوبی ایجاد نمی کند، در صورت داشتن قرارداد حداقل تعهد خرید کالا با تامین کننده و ایجاد تغییرات در تعداد نمای کالا، نیاز است که روی مقدار تعهد بازنگری شود. نتیجه گیری: در این پژوهش به بررسی مطلوبیت حاصل از تاثیر تغییر در نمای کالا بر میزان تقاضا و اثر آن بر میزان سفارش همراه با تعهد حداقل خرید کالا پرداخته شده است. به منظور کاهش هزینه، مقدار سفارش متناسب با محدودیت های فضای قفسه در نظر گرفته شده است. یافته های به دست آمده نشان می دهد که روش های به کار رفته در جهت بهبود فروش و کاهش هزینه، می تواند مطلوبیت لازم را در مقادیر سود و هزینه برای خرده فروشان ایجاد کند.

حداقل تعهد خرید, خرده فروشی, فضای قفسه, کنترل موجودی, نمای کالا