اسماعیل ضرغامی
هانیه اخوت
حمیدرضا عظمتی

توجه به میراث تاریخی و بناهای عام المنفعه روستاها در جذب توریسم و اقتصاد کشورها تاثیر به سزایی دارد. در میان بناهای عام المنفعه و ارزشمند به جای مانده در روستاها، بنای کبوترخانه ها از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. تعداد بسیاری کبوترخانه از دوران صفویه در ایران به جا مانده اند که اکثر آن ها در روستاهای شهر اصفهان واقع شده اند. از سوی دیگر دره های سرسبز در ناحیه آناتولی نیز زمینه پیدایش تمدنی شگرف را در آن ناحیه فراهم کرده اند. ناحیه کاپادوسیا و دو روستای مجاور آن در نزدیکی شهر جسی میزبان میراث غنی از برج های کبوتر می باشند. این پژوهش بر آن است تا گونه های مختلف کبوترخانه در روستاهای اصفهان و آناتولی مرکزی را از لحاظ کالبدی و سازه ای مورد مقایسه و تطبیق قرار دهد. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که کارکرد معماری و سازه ای در این ساختارها به نوعی در هم تنیده است به صورتی که حفره هایی که در قسمت داخلی برج های کبوتر در روستاهای اصفهان دیده می شود علاوه بر نقش عملکردی جای دادن کبوترها، کارکرد سازه ای نیز داشته و به پایداری سازه کمک می کرده است. این در حالی است که کبوترخانه های روستاهای آناتولی مرکزی در زیر زمین و یا در داخل صخره احداث می شده و ساختاری بسیار مستحکم داشته که در مقابل زمین لرزه های متعدد این ناحیه همچنان به حیات خود ادامه می دهد و امروزه یکی از نقاط جذاب و دیدنی کشور ترکیه محسوب شده و تاثیر زیادی در جذب توریسم و صنعت گردشگری روستایی این کشور داشته است. لذا با توجه به وجود گونه های منحصربه فرد از برج های کبوتر در روستاهای اصفهان، شایسته است که به این بناهای عام المنفعه توجه بیشتری مبذول داشت و با احیای آن ها گام کوچکی در پیشبرد صنعت گردشگری روستایی کشورمان برداشت.

Dovecotes, Rural tourism, Isfahan, Typology, Structural performance, کبوترخانه, گردشگری روستایی, اصفهان, آناتولی مرکزی, گونه شناسی