وحدت ماهوی صورت ادراکی و مدرک خارجی در آثار ابن سینا

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دوفصلنامه حکمت سینوی (مشکوه النور)، دوره: 25، شماره: 66
  • کد COI اختصاصی: JR_APMN-25-66_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 142
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید علی طالقانی

استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)، قم، ایران.

چکیده

ابن سینا در چند اثر مهم خود، ماهیت ادراک را عبارت از دریافت صورت مدرک (اخذ صوره المدرک) دانسته است. تعبیر «صوره المدرک»، مشتمل بر ابهامی اساسی است که درقالب دو دیدگاه اصلی رقیب در فلسفه اسلامی صورت بندی شده: یکی دیدگاه وحدت ماهوی صورت ادراکی و مدرک؛ دیگری دیدگاه شبح. داوری درباره این دو دیدگاه با تمرکز بر آثار خود شیخ الرئیس چندان آسان نیست؛ زیرا افزون بر یکدست نبودن و ناسازگاری سخنان او در آثار مختلفش، لوازم نه چندان قابل پذیرش هریک از دو دیدگاه، مشکلاتی را در این حوزه ایجاد می کنند. با توجه به امکان پذیرنبودن بررسی شواهد له و علیه هردو نظریه در یک مقاله، در این پژوهش، بر شواهد نظریه وحدت ماهوی صورت ادراکی با مدرک خارجی متمرکز شده و برپایه دو دسته شواهد متنی و فرامتنی فراهم آمده نشان داده ایم در مجموعه آثار ابن سینا نشانه هایی مهم دال بر این مسئله وجود دارد که مراد وی از «صورت» در تعبیر «صوره المدرک»، شبح به معنای مصطلح آن نیست؛ بلکه براساس آنچه در عبارتی از اشارات نیز آمده، منظور او «حقیقه الشیء» است؛ یعنی «ما به الشیء هو هو» یا «ماهیت بالمعنی الاعم شیء».

کلیدواژه ها

ابن سینا, وجود ذهنی, چیستی ادراک, نظریه شبح, نظریه وحدت ماهوی صورت ادراکی و مدرک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.