پریسا موسوی - دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا صالحان - دانشگاه تربت حیدریه
رضا یوسفی زنوز - دانشگاه خوارزمی

در طی سالهای اخیر پژوهش پیرامون بلاک چین و کاربردهای آن در زمینه های مختلف گسترش یافته و منجر به خلق دانش گسترده، متنوع و پراکنده ای در این حوزه شده است. شناخت زیرحوزه ها، موضوعات جدید و روند تحقیقاتی حوزه بلاک چین می تواند کمک شایانی به پژوهشگران این حوزه نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی و دسته بندی مطالعات حوزه بلاک چین، شناخت زیرحوزه ها و دستیابی به دیدگاه منسجمی از روند تحقیقاتی آن صورت گرفته است. این پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل های کتابسنجی، به بررسی حوزه تحقیقاتی بلاک چین پرداخته است. داده های این پژوهش از ۴۲۳ مقاله پایگاه داده اسکوپوس جمع آوری شده و بر روی آنها تحلیل زوج کتاب شناختی و تحلیل هم رخدادی کلمات کلیدی انجام گرفته و بدین ترتیب زیرحوزه ها و روند تحقیقاتی این حوزه شناسایی شده است. بر اساس یافته های این مطالعه، تحقیقات حوزه بلاک چین در ۵ خوشه(۱. سیستم های کامپیوتری ، ۲. علوم مالی، ۳. قراردادهای هوشمند، ۴. مدیریت داده و احراز هویت و ۵. پول الکترونیکی) تقسیم بندی شده و نیز مشخص شده است که در سالهای اخیر موضوعاتی مانند یادگیری ماشین، اعتماد، یادگیری عمیق، ارزیابی ریسک، رایانش مرزی، اتریم و اجماع در تحقیقات این حوزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. این پژوهش چارچوبی از مفاهیم و موضوعات اصلی مورد بحث در حوزه تحقیقاتی بلاک چین ارائه می دهد که دیدگاهی جامع برای پژوهشگران این حوزه فراهم می آورد که می تواند آنان را در انتخاب مسیر تحقیقاتیشان یاری رساند.

بلاک چین, فناوری بلاک چین, تحلیل کتابسنجی, زوج کتاب شناختی, هم رخدادی کلمات کلیدی