نجمه آخوندی - Arak university
مه نوش مقدسی - Arak university
صدیقه انوری - Assistant Professor, Department of Ecology, Institute of Advanced Science and Technology and Environmental Sciences, University of Industrial and Advanced Technology, Kerman, Iran

مقدمه و هدف: استفاده از ابزارهای شبیه ­سازی جهت بهره­برداری مناسب از مخازن آب سطحی به یکی از چالش­های بسیار جدی در اکثر نقاط جهان تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر، بررسی روش­های  BA، SPA و MSPA  در طراحی و شبیه سازی رفتار مخزن می باشد. مواد و روش­ ها : بدین منظور با بکارگیری آمار هیدرومتری بالادست سد زرینه­ رود و الگوریتم­ های شبیه ­ساز SPA و BA حجم مخزن در حالت اعتمادپذیری ۱۰۰% برای دو سناریوی متفاوت از تقاضای پایین ­دست، طراحی شده است. سناریوی اول تقاضاهای شرب وکشاورزی (دوگانه) و سناریوی دوم تقاضاهای شرب، کشاورزی و زیست محیطی (سه گانه) را شامل می ­شود. از آنجا که تحقق اعتمادپذیری ۱۰۰% همواره توجیه ­پذیر نیست، در ادامه به منظور اعمال همزمان دو شاخص اعتماد­پذیری و آسیب ­پذیری در طراحی مخزن از روش SPA اصلاح شده (MSPA) و اولین سناریوی تقاضا استفاده گردید. در این راستا با ملاحظه اعتمادپذیری ۹۸% و سه سطح از آسیب پذیری، مدل­ها ۱- MSPA (۱۰% آسیب­ پذیری)، ۲MSPA- (۲۰% آسیب ­پذیری) و ۳MSPA- (۳۰% آسیب ­پذیری) برای طراحی حجم مخزن در نظر گرفته شد. در نهایت برای ارزیابی عملکرد مخزن در مرحله بهره ­بردای، از قواعد بهره­ بردای BRC و SOP و نیز شاخص­های عملکرد مخرن استفاده شده است. یافته ­ها: نتایج طراحی با دو روش SPA و BA نشان داد حجم مخزن در حالت سه­ گانه نسبت به حالت دوگانه حدود ۴ برابر افزایش یافته است، در نتیجه اعمال سناریوی دوگانه در طراحی از منظر اقتصادی، توجیه­ پذیری بیشتری خواهد داشت. استفاده از روشهای ۱- MSPA و ۳MSPA- نسبت به SPA در مرحله طراحی به ترتیب حجم مخزن را به میزان ۱۱ و ۲۵ درصد کاهش داده است. نتیجه ­گیری: نتایج شاخص­های عملکرد مخزن نشان داد که در روش SOP نسبت به روش BRC برای هر سه روش طراحی افزایش یافته است، در روش MSPA بین حالت اول و سوم شاخص­های عملکرد مخزن کاهش و بین حالت دوم و سوم تغییر چندانی وجود ندارد.

BA, MSPA, Reservoir operation, Reservoir Performance indices, Simulation algorithm, SPA, Zarrinehrood basin, الگوریتم های شبیه ساز, سد زرینه رود, شاخص های عملکرد مخزن, طراحی مخزن, BA, MSPA, SPA