مقایسه پاسخ شنبلیله ایرانی به پرتوتابی گاما و اتیل متان سولفانات در شرایط کشت ریشه های موئین

شنبلیله یکی از گیاهان دارویی با منبع متنوعی از متابولیت های دارویی مهم است که ارزش غذایی بالایی دارد. استفاده از مواد جهش زای شیمیایی و فیزیکی می تواند جهت افزایش مواد متابولیکی بکار گرفته شوند. هدف از این تحقیق مقایسه پاسخ شنبلیله ایرانی به پرتوتابی گاما و اتیل متان سولفانات در شرایط کشت ریشه های موئین است. القای تیمارهای پرتوتابی گاما بر روی بذور در پنج سطح (شامل ۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ گری) و تیمار اتیل متان سولفانات در پنج سطح (شامل ۰، ۰/۱، ۰/۲، ۰/۳ و ۰/۴ درصد) بر روی بذور اعمال گردید. هر دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شدند. به منظور القای ریشه های موئین از باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز و محیط کشت MS استفاده شد. صفات درصد القای ریشه موئین، وزن خشک ریشه نرمال و ریشه موئین، محتوای تریگونلین ریشه نرمال و ریشه موئین ارزیابی شدند. نتایج نشان داد مقدار محتوای تریگونلین ریشه و وزن خشک ریشه (در شرایط نرمال و ریشه مویین) در دز ۱۰۰ گری پرتو گاما و در غلظت ۰/۳ درصد EMS بیشترین مقدار بود. همچنین درصد القای ریشه مویین در دز ۱۰۰ گری پرتو گاما و در غلظت ۰/۳ درصد EMS بیشترین مقدار را داشت. به طور کلی نتایج ما نشان داد که جهش زای شیمیایی نسبت به جهش زای فیزیکی تاثیر بیشتر در افزایش عملکرد صفات نشان می دهد و دزهای بالای پرتو اثر بازدارندگی دارد. دزهای مناسب از جهش زاهای شیمیایی و فیزیکی می تواند در برنامه اصلاحی گیاه شنبلیله ابزاری کارآمد باشد

کلیدواژه ها:

شنبلیله ایرانی ، پرتو گاما ، اتیل متان سولفانات ، تریگونلین