فرحزا کاظمی سعید - پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
فاطمه سفیدکن - پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
زیبا جم زاد - پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
آتوسا وزیری - پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
عادل جلیلی - پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

و Ajuga یکی از جنس های تیره Lamiaceae یا نعنائیان است. گیاهان این جنس در زمره گیاهان دارویی ارزشمندی هستندکه خواص آنها کمتر شناخته شده است. یکی از این گونه ها که بیشترین پراکندگی را در ایران دارد گونه Ajuga chamaecistus است که دارای چندین زیرگونه می باشد و بیشتر زیرگونه های آن انحصاری ایران هستند. اما تنها تحقیقات پراکنده ای در خصوص اسانس برخی از زیرگونه های آن در استان های تهران و سمنان انجام شده است. همین تحقیقات اندک مشخص کرده اند که اسانس این گیاهان شامل تیمول، لینالول، کارواکرول، اسپاتولنول و ۱و۸-سینئول هست که به عنوان آنتی اکسیدان های قوی شناخته شده اند. در این تحقیق گونه Ajuga chamaecistus از دو منطقه استان البرز یعنی طالقان و ساغران جمع آوری شد. شناسایی گیاهان مشخص کرد گیاه منطقه طالقان متعلق به زیرگونه chamaecistus و گیاه منطقه ساغران متعلق به زیرگونه tomentella می باشد. نتایج آنالیز اسانس وجود ۱۵ ترکیب را در زیرگونه chamaecistus و ۱۸ ترکیب را در زیرگونه tomentella مشخص کرد. این ترکیبات اگر چه از نظر نوع تا حدود زیادی مشابه بودند ولی میزان آنها در دو زیرگونه متفاوت بود. زیرگونه chamaecistus حاوی۲۳/۵ درصد تیمول و ۱۷/۲ درصد کارواکرول بود در حالی که میزان این ترکیبات در زیرگونه tomentella به ترتیب ۱/۴ و ۰/۵ تشخیص داده شد.

و Ajuga chamaecistus ، اسانس، تیمول و کارواکرول