مطالعات اجتماعی مجازی؛ درسی تمام ساحتی

وقتی اولین بار خبر تعطیلی مدارس در زمستان دو سال گذشته اعلام شد، اکثر دانش آموزان خوشحال بودند؛ اما نمیدانستند این »تعطیلی« با هر چیزی که پیش ازاین به عنوان تعطیلی برایش شادی کرده بودند، فرق دارد. حالا بعد از ماه ها خانه نشینی، پاندمی۲ دیگر برای آنها یک اتفاق نیست، بلکه بخش ماندگاری از تجربه زندگیشان است.بروز بیماری نوظهور کووید ۳۱۹ (معروف به ویروس مسری کرونا) در سال اخیر موجب تاثیرگذاری عمیقی در ابعاد مختلف زندگی مردم جهان شده است. در جهت حفظ سلامتی دانش آموزان و معلمان، مدارس، مراکز آموزشی و دانشگاه ها در اکثر نقاط جهان به طور اجتناب ناپذیری تعطیل شدند و با تداوم این جریان، نحوه آموزش و فرآیند یاددهی- یادگیری وارد مرحلهای جدید و آموزش مجازی به صورت یک نیاز اساسی مطرح شد. از سوی دیگر دانش آموزان امروز در دنیایی بزرگ میشوند که ازنظر فناوری بسیار متفاوت از زمان تحصیل والدین و اجداد آنان است. برای آنکه آنان آماده زندگی آینده شوند، فناوری باید جزء جدایی ناپذیر از کلاس و مدرسه باشد. (سانتراک،(۴۶۴:۱۳۹۴ با توجه به تاثیرگذاری این فناوریها در شیوه های یاددهی یادگیری؛ تغییر نقش معلمان، ضروری است تا ایشان به شناسایی و ارتقای مهارتهای خود در زمینه های کاربرد فناوریهای نوین نظیر (فناوری اطلاعات و ارتباطات(۴ بپردازند، چراکه نقش فناوریهای ارتباطی در چرخه یادگیری الکترونیک، بسیار مهم است. در این ایام وزارت خانه آموزش وپرورش جهت تسهیل فرایند "یاددهی و یادگیری " در شرایط بحرانی شیوع ویروس کرونا با تدبیر، به کمک کارشناسان فنی همراه اول، "شبکه آموزشی دانش آموزی"۵شاد " را راه اندازی کرد؛ که قابلیتها و ظرفیتهای قابل توجهی نسبت به سایر پیام رسانهای داخلی و خارجی دارد و متناسب با ارزشها و باورهای جامعه است. (بیرقی فرد،(۶۴:۱۳۹۹ بنابراین در نگاه کلی و ساختاری، بستری مناسب جهت فرآیند آموزش مجازی است اما با تاملی بیشتر و در نگاه محتوایی، نحوه این آموزش با تاکید بر ابزارها و قابلیت های این برنامه مهم مینماید؛ چراکه با توجه به اهمیت هدف سند تحول بنیادین مبنی بر ترسیم ایرانی توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویتی ایرانی- اسلامی، میبایست محتواها و آموزشها در بستر فضای مجازی هم بر پایه ساحتهای شش گانه و اهداف برنامه درسی ملی دنبال شود. مقاله حاضر با هدف بررسی چگونگی آموزش مجازی درس مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول و پیوند آن با ساحتهای سند تحول بنیادین با روش تحلیل اسنادی به رویکردهای این درس، در برنامه درسی ملی میپردازد. نمونه مصداقی این مطالعه در جدولی که حاصل تطبیق این پیوندهاست، آمده است.