مطالعه کارایی برخی اسانس های گیاهی و کیتوزان در کنترل Rhizoctionia solani عامل بیماری سوختگی غلاف برنج

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: فصلنامه گیاه پزشکی کاربردی، دوره: 4، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_PLNTI-4-2_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 187
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

صبا سوهانگر

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشکده کشاورزی، گروه بیماری شناسی گیاهی، ورامین، ایران

وحید زرین نیا

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده کشاورزی، گروه گیاه پزشکی، تهران، ایران

سعید محمد زاده نمین

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشکده کشاورزی، گروه حشره شناسی کشاورزی، ورامین، ایران

چکیده

امروزه استفاده از ترکیبات طبیعی گیاهان برای کنترل بیماری­ها، به دلیل مزایایی که بر ترکیبات شیمیایی دارند، مورد توجه و تحقیق قرار گرفته است. استفاده از اسانس­های گیاهی به­دلیل داشتن خواص دارویی، ضد­قارچی، ضد باکتریایی و آنتی­اکسیدانی متابولیت­های ثانویه در کنترل عوامل بیماری­زا رو به پیشرفت است. در این پژوهش تاثیر کارایی سه اسانس گیاهی شامل اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum)، دارچین (Cinnamomum zeylanicum) و نعناع (Mentha sp.) و محلول کیتوزان در پیشگیری و در مان بیماری سوختگی غلاف برنج ناشی از قارچRhizoctionia solani در آزمایشات درون شیشه و درون زیوه مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با ۵۰۰ تیمار و ۳ تکرار انجام گرفت. تیمار­های مورد بررسی در این پژوهش شامل سه فاکتور اسانس هر کدام در پنج سطح غلظت (۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰، ۱۰۰۰ میلی­گرم در لیتر) و فاکتور کیتوزان در دو سطح غلظت ۸۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر و همچنین دو شاهد شامل شاهد مثبت (محیط کشت PDA همراه با سم تیلت) و شاهد منفی (محیط کشت سیب زمینی-دکستروز- آگار فاقد اسانس)، هر تیمار دارای سه تکرار و هر تکرار نیز خود شامل سه ظرف پتری (برای تمام تیمار­ها و کنترل­های مثبت و منفی) بود. به منظور بررسی نحوه تاثیر تیمار­های مختلف روی رشد قارچ R. solani پس از اختلاط اسانس­ها با محیط کشت، قطر پرگنه رشد یافته بصورت روزانه تا زمان پر شدن کامل ظرف پتری شاهد مورد بررسی قرار گرفت. درصد بازدارندگی غلظت ­های مختلف اسانس ­ها با بهره ­گیری از فرمول ابوت تعیین شد. همچنین حداقل غلظت بازدارندگی کامل اسانس ­ها (MIC)و حداقل غلظت قارچ­کشی اسانس­ها (MFC) نیز محاسبه شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد که در آن هر اسانس به عنوان یک فاکتور و غلظت­های مختلف اسانس­ها، سطوح مختلف هر فاکتور در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اسانس­های دارچین و زیره بازدارندگی ۱۰۰ درصدی از رشد قارچ  R. solaniرادر غلظت­های ppm ۲۰۰ داشتند. همچنین اسانس­ نعناع و کیتوزان بازدارندگی ۱۰۰ درصدی در غلظت­های ۶۰۰ و ۱۰۰۰ را از خودشان نشان دادند. علاوه بر این سه عصاره دارچین، زیره و نعناع با درصد بازدارندگی به ترتیب ۶۷/۸۱، ۵۰/۸۲ و ۳۳/۸۳ نتایج یکسانی را نشان دادند، کیتوزان نیز با ۵۰ درصد بازدارندگی کم­ترین میزان بازدارندگی از رشد قارچ بیماری­زا را بر روی گیاه نشان داد.

کلیدواژه ها

سوختگی غلاف برنج, Rhizoctionia solani, اسانس, زیره سبز, دارچین, نعناع, کیتوزان, کنترل بیولوژیک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.