اثر زمان نشاکاری بر انتقال مجدد ماده خشک، کربوهیدرات های محلول و عملکرد دانه ارقام برنج (Oryza sativa L.)

به منظور ارزیابی اثر زمان نشاکاری بر انتقال مجدد و عملکرد دانه ارقام برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. کرت های اصلی شامل شش رقم برنج (هاشمی، سنگ جو، علی کاظمی، درفک، خزر و گوهر) و کرت های فرعی شامل سه زمان نشاکاری (۱۵ اردیبهشت، ۳۰ اردیبهشت و ۱۵ خرداد) بودند. نتایج نشان داد که با تاخیر در زمان نشاکاری، میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی به دانه ها بطور معنی داری افزایش یافت. رقم گوهر با ۱/۱۳۹ گرم در مترمربع بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی را به خود اختصاص داد و ارقام هاشمی، سنگ جو و علی کاظمی از کمترین میزان انتقال مجدد ماده خشک برخوردار بودند. نتایج حاکی از آن بود که عملکرد دانه از ارتباط مثبت و معنی داری با دما و تابش تجمعی برخوردار بود و بیشترین دمای تجمعی دریافتی (۳/۱۴۲۲ و ۸/۳۴۵ درجه سانتی گراد) به ترتیب درکل دوره رشد و دوره پر شدن دانه، در زمان نشاکاری اول ثبت شد. نتایج این تحقیق نشان داد که کسر فتوترمال بعنوان یک شاخص ترکیبی از دما و تابش، بطور مناسبی می تواند در توجیه تغییرات عملکرد دانه ارقام برنج استفاده شود و انتخاب زمان نشاکاری مناسب به منظور قرارگرفتن ارقام برنج در شرایط دما و تابش مناسب می تواند به دریافت کسر فتوترمال تجمعی بیشتر (تا ۴/۱۳۷ مگاژول بر مترمربع در درجه سانتی گراد) و عملکرد دانه بالاتر (تا ۸/۳۹۱۶ کیلوگرم در هکتار) منجر شود. در این پژوهش، زمان نشاکاری ۱۵ اردیبهشت به علت فراهم شدن شرایط دمایی و تابش مناسب در دوره رویشی و زایشی ارقام برنج و تاثیر مطلوب آن بر عملکرد و اجزای عملکرد برتر از سایر زمان های نشاکاری بود.

کلیدواژه ها:

Accumulated radiation ، Accumulated temperature ، Photothermal Quotient ، Rice and Transplanting time. ، برنج ، تابش تجمعی ، دمای تجمعی ، زمان نشاکاری و کسر فتوترمال