تجزیه ژنتیکی تحمل تنش شوری در تعدادی از ژنوتیپ های برنج ایران

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زراعی ایران، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRO-15-2_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 175
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی مومنی

پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور

حسن شکری واحد

پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

اطلاع از نحوه توارث تحمل تنش شوری در ارقام مختلف برنج از جمله ضرورت های برنامه های اصلاحی برنج در ایران می باشد. از این رو تحمل تنش شوری در شش ژنوتیپ برنج طارم محلی، غریب، شاه پسند، درفک، سپیدرود و IR۲۸ با واکنش مختلف نسبت به تنش شوری در قالب طرح دی آلل کامل در مراحل رویشی و زایشی در طی سال های۸۷-۱۳۸۵ در موسسه تحقیقات برنج کشور رشت مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان شوری اعمال شده در دو مرحله به ترتیب ۸ و ۱۲ دسی زیمنس بر متر بود. تجزیه واریانس صفات حاکی از وجود تفاوت معنی دار برای شاخص تحمل شوری، وزن ماده خشک، محتوای سدیم، تعداد دانه در خوشه، ارتفاع بوته و روز تا ۵۰ درصد گلدهی بود. ترکیب پذیری عمومی(GCA)، خصوصی(SCA) و اثرات سیتوپلاسمی برای شاخص تحمل شوری، وزن ماده خشک، محتوای سدیم، دانه در خوشه، ارتفاع بوته و روز تا ۵۰ درصد گلدهی معنی دار بود که حاکی از اهمیت واریانس های ژنتیکی افزایشی، غیرافزایشی و اثرات سیتوپلاسمی (مادری) در کنترل این صفات بود. رقم طارم دارای بالاترین مقدار ترکیب پذیری عمومی برای صفات شاخص تحمل شوری، کمترین محتوای سدیم و کوتاه ترین دوره تا ۵۰ درصد گلدهی بود و رقم شاه پسند دارای بالاترین میزان ترکیب پذیری عمومی برای شاخص تحمل شوری بعد از طارم بود، ولی از ترکیب پذیری عمومی بالایی برای محتوای سدیم برخوردار بود. برآورد پارامترهای ژنتیکی نشان دهنده اهمیت هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی و نیز اثرات مادری بود. میزان وراثت پذیری خصوصی صفات مورد مطالعه نیز حدود ۲۵ تا ۷۵ درصد بود. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که سازوکار تحمل نسبی شوری در رقم طارم به عدم جذب یون سدیم توسط گیاه و در رقم شاه پسند به ذخیره سازی یون سدیم جذب شده در واکوئل های ذخیره ای مربوط است.

کلیدواژه ها

Diallel, Inheritance, Rice and Salinity stress, ایران, برنج, تنش شوری, توارث و دی آلل.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.