ارزیابی فنی و اقتصادی اثر دو روش آبیاری قطره ای (تیپ) و شیاری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در چهار رقم کلزا

به منظور انتخاب بهترین رقم کلزا با عملکرد و درصد روغن بالا در دو سیستم آبیاری قطره ای و شیاری، آزمایشی طی سال های ۸۶-۱۳۸۴ به صورت طرح کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. عامل اصلی شامل روش آبیاری در دو سطح (شیاری و قطره ای) و عامل فرعی شامل رقم در چهار سطح (Okapi، SLM۰۴۶، Opera و Licord) بودند. نتایج نشان داد که اثر اصلی رقم و روش آبیاری بر عملکرد محصول معنی دار نبود. اثر متقابل آبیاری و رقم در سطح پنج درصد معنی دار شد. بیشترین عملکرد در روش آبیاری قطره ای مربوط به رقم Opera ( ۳۹۶۱ کیلوگرم در هکتار) و در روش شیاری مربوط به رقم SLM۰۴۶ ( ۳۷۱۰ کیلوگرم در هکتار) بود. اثر روش آبیاری بر کارایی مصرف آب در سطح یک درصد معنی دار بود. مقدار کارایی مصرف آب در دو روش آبیاری قطره ای و شیاری بترتیب ۳۴/۱ و ۷۴/۰ کیلوگرم بر متر مکعب بود. به عبارت دیگر آبیاری قطره ای باعث افزایش ۸۱ درصد کارایی مصرف آب نسبت به روش شیاری شد. میانگین حجم آب مصرفی در دو روش آبیاری قطره ای و شیاری به ترتیب ۲۶۱۷ و ۴۸۷۰ مترمکعب درهکتار بود. آبیاری قطره ای با کاهش۴۶ درصدی درآب مصرفی، مقدارعملکرد نسبتا یکسانی با روش آبیاری شیاری داشت.علیرغم کاهش ۴۶ درصدی در مصرف آب، هزینه آبیاری افزایش یافت. برآیند این تغییرات منجر به کاهش درآمد خالص مزرعه به میزان ۴۸۰/۳۲۹/۱ ریال بود. نسبت منفعت به هزینه طرح نشان دهنده عدم توجیه اقتصادی استفاده از آبیاری قطره ای (تیپ) در کشت کلزا می باشد.

کلیدواژه ها:

Benefit:cost ratio ، Furrow irrigation ، Rapeseed ، Tape irrigation and Water use efficiency ، آبیاری شیاری ، آبیاری قطره ای (تیپ) ، کارایی مصرف آب ، کلزا و نسبت منفعت به هزینه.