اثر آرایش کاشت بر خصوصیات فنولوژیک و شاخص های رشد گلرنگ در شرایط دیم

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت بر صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک گلرنگ در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی ۸۸-۱۳۸۷ در ایستگاه تحقیقاتی شیروان چرداول استان ایلام به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل سه فاصله ردیف ۳۰،۴۰ و۵۰ سانتی متر و سه فاصله بوته روی ردیف ۱۰، ۱۵ و۲۰ سانتی متر بودند. در این پژوهش تمام صفات فنولوژیک بجز تعداد روز تا سبز شدن تحت تاثیر فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف های کمتر دارای تعداد روز تا طبق دهی، گلدهی و رسیدگی کمتری بودند. نتایج آزمایش نشان داد که در فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف کمتر، به دلیل توزیع یکنواخت بوته-ها، پوشش گیاهی سریع تر کامل شده و حداکثر استفاده از عوامل محیطی و تابش خورشید به عمل آمد. بیشترین شاخص سطح برگ (۱/۲ و ۱/۲)، سرعت رشد گیاه (۱/۲ و ۳/۲ گرم بر متر مربع در روز) ، تجمع ماده خشک (۴/۴۳۷ و ۱/۴۲۱ گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (۲۰۹/۰ و ۲۱۶/۰ گرم بر گرم بر روز) در فاصله ردیف ۳۰ سانتی متر و فاصله بوته روی ردیف۱۰ سانتی متر در اوایل و اواسط دوره رشد حاصل گردید. در اواخر فصل رشد، شاخص های سرعت رشد گیاه و سرعت جذب خالص به دلیل سایه اندازی بوته ها و ریزش برگ ها منفی شدند. در نتیجه فاصله ردیف ۳۰ سانتی متر و فاصله بوته روی ردیف۱۰ سانتی متر به دلیل دارا بودن شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه و تجمع ماده خشک بالاتر، از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند ( به ترتیب ۱۹۷۱ و۱۷۳۰ کیلوگرم در هکتار). به نظر می رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی مقدار ماده خشک و بهبود دو شاخص سرعت رشد گیاه و شاخص سطح برگ می توان عملکرد دانه در گلرنگ را بهبود بخشید.

کلیدواژه ها:

Grain yield ، Growth indices ، Plant density and Safflower ، تراکم بوته ، شاخص های رشد ، عملکرد دانه و گلرنگ.