فرناز فرجی - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
مسعود اصفهانی - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
مسعود کاوسی - موسسه تحقیقات برنج کشور
مجید نحوی - موسسه تحقیقات برنج کشور
بابک ربیعی - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

به منظور بررسی تاثیر مقادیر کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد برنج رقم خزر، آزمایشی به صورت مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۱۱ تیمار در ۳ تکرار در سال زراعی ۱۳۸۷ در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. مقادیر کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح (۱۰، ۲۰ و ۳۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بر اساس محتوای کلروفیل بالغ-ترین برگ که با استفاده از دستگاه کلروفیل متر دستی (SPAD-۵۰۲) اندازه گیری می شد، در سه حد آستانه ۳۶، ۳۸ و ۴۰، به خاک افزوده شدند. نتایج نشان داد که بالاترین تعداد پنجه در واحد سطح و میزان باروری پنجه ها در تیمار S۴۰N۳۰ (SPAD۴۰+۳۰kgN) با تعداد ۲۴۲ پنجه در متر مربع و ۹۰ درصد باروری پنجه ها بدست آمد. بالاترین تعداد خوشه در واحد سطح در تیمار S۳۸N۳۰(SPAD۳۸+۳۰kgN) حاصل گردید (۳۳/۲۴۷ خوشه در متر مربع)، که تفاوت معنی داری با سایر تیمارها داشت. میانگین بالاترین تعداد دانه پر در خوشه (۱۷/۱۴۵ دانه در خوشه) و بالاترین میزان باروری خوشه (۵۱/۶۸ درصد) به ترتیب در تیمارهای S۴۰N۳۰(SPAD۴۰+۳۰kgN) و S۳۸N۲۰ (SPAD۳۸+۲۰kgN) حاصل شد. بیشترین وزن هزار دانه در تیمار S۴۰N۳۰ (SPAD۴۰+۳۰kgN) و به مقدار ۶۰/۲۹ گرم بدست آمد و بیشترین عملکرد دانه در تیمار S۴۰N۳۰ (SPAD۴۰+۳۰kgN) به مقدار ۵۹۵۵ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. کمترین عملکرد دانه در تیمار شاهد به مقدار ۳۴۵۴ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. حداکثر راندمان تبدیل نیز از تیمار S۴۰N۳۰ (SPAD۴۰+۳۰kgN) و به مقدار ۶/۶۸ درصد بدست آمد که نسبت به تیمار کودی توصیه شده ۷ درصد و نسبت به تیمار شاهد ۲۸ درصد افزایش داشت. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می رسد که مصرف نوبتی (تقسیط شده) کود نیتروژن به مقدار مناسب و مطابق با نیاز گیاه، باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد و راندمان تبدیل دانه برنج می شود.

: Grain yield, Milling recovery, Rice, Split application of Nitrogen and Yield components, اجزای عملکرد, برنج, تقسیط کود نیتروژن, راندمان تبدیل و عملکرد دانه.