ارزیابی تحمل به خشکی انتهایی در ارقام بهاره و پاییزه کلزا

به منظور ارزیابی ارقام کلزا در شرایط تنش خشکی انتهایی، آزمایشی در دو سال (۸۴-۱۳۸۳ و ۸۵-۱۳۸۴) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در کرج اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول (۸۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی و رقم کلزا به عنوان عامل فرعی در ۱۲ سطح شامل Licord، Okapi، SLM۰۴۶، RGS۰۰۳، Hyola۴۲۰، Option۵۰۰، Orient، Opera، Hyola۴۰۱، زرفام، طلایه و ساریگل بودند. نتایج حاصل نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه و عملکرد روغن و افزایش شاخص برداشت گردید، در حالی که تاثیر معنی‎داری بر میزان روغن دانه نداشت. ارقام کلزا از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی، تفاوت معنی داری با هم داشتند. ارقام زرفام و SLM۰۴۶ در شرایط آبیاری معمول به ترتیب با میانگین ۳۷۷۱ و ۳۷۲۷ کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی به ترتیب با میانگین ۲۷۰۵ و ۲۶۶۳ کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند و براساس شاخص تحمل به تنش (STI) به عنوان متحمل ترین ارقام در شرایط تنش، شناخته شدند. این دو رقم از نظر عملکرد روغن نیز در هر دو تیمار آبیاری، بالاترین میزان صفت یاد شده را به خود اختصاص دادند. براساس نتایج این آزمایش می‎توان ارقام زرفام و SLM۰۴۶ را با ثبات تولید قابل قبول در شرایط معمول و نیز شرایط تنش بعد از خورجین‎دهی معرفی نمود.

کلیدواژه ها:

Drought stress ، Harvest index ، Grain yield ، Oil yield ، Rapeseed and Silique ، تنش خشکی ، خورجین ، شاخص برداشت ، عملکرد دانه ، عملکرد روغن و کلزا.