بررسی و تحلیل سیر معتزله پژوهی در قرن بیستم میلادی

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 98

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PFK-16-3_003

تاریخ نمایه سازی: 24 تیر 1401

چکیده مقاله:

کشف و انتشار نسخه های خطی معتزله و در راس آن ها دو کتاب «الانتصار» و «المغنی» در اوایل قرن بیستم میلادی، باعث شد مذهب معتزله که از قرن ها پیش مورد بی توجهی قرارگرفته بود، بار دیگر کانون توجه محققان قرار گیرد و در این راستا تحقیقات بی شماری در جهت معرفی اندیشه های معتزله انجام شود. در این مقاله، سیر معتزله پژوهی در قرن بیستم در سه مرحله ی زمانی بررسی می شود؛ مرحله اول، نیمه ی نخست قرن بیستم یعنی زمان انتشار کتاب «الانتصار» و سایر تحقیقاتی است که در پی آن صورت گرفت. مرحله دوم، آغاز دهه ی ۶۰ تا اواخر دهه ی ۸۰ میلادی است که سرآغاز و نقطه ی عطف آن، کشف «المغنی» قاضی عبدالجبار در یمن است که به دنبال آن نسخه های خطی دیگری از عبدالجبار و سایر متقدمان معتزله منتشر شد و تحقیقات متعددی نیز ناظر بر آراء عبدالجبار نگاشته شد. مرحله ی سوم نیز دو دهه ی پایانی قرن بیستم با ویژگی افزایش گستره ی موضوعی تحقیقات است.        حسن زرنوشه فراهانی[۱]   //   دکتر سهیلا پیروز فر[۲] ۱. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد(نویسنده مسئول) / hzarnooshe@gmail.com ۲.. دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد/ spirouzfar@um.ac.ir

نویسندگان

حسن زرنوشه فراهانی

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

سهیلا پیروز فر

دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن خلکان (بی تا). وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ...
  • ابوریده، محمد عبد الهادی (۱۹۴۶). ابراهیم بن سیار النظام و ...
  • ابوزید، نصر حامد (۱۹۹۶). الاتجاه العقلی فی التفسیر: دراسه فی ...
  • احمد، محمود کامل (۱۹۸۳). مفهوم العدل فی تفسیر المعتزله للقرآن ...
  • امین، احمد (۱۹۶۴). ضحی الاسلام، قاهره: مکتبه النهضه المصریه، الطبعه ...
  • امین، احمد (۱۹۶۹). فجر الاسلام، بیروت: دار الکتاب العربی، الطبعه ...
  • امینی، عبد الحسین (۱۴۱۶). الغدیر فی الکتاب و السنه و ...
  • انصاری، حسن، «نویسنده تثبیت دلائل النبوه»، در:ansari.kateban.com/entry۲۲۳۶.html، منتشرشده در ۸/۱۰/۱۳۹۳ ...
  • انصاری، حسن، «یک پرسش مهم درباره یک کتاب مشهور: تثبیت ...
  • بدوی، عبد الرحمن (۱۹۴۰). التراث الیونانی فی الحضاره الاسلامیه، قاهره: ...
  • بندر، رشید (۱۹۹۴). مذهب المعتزله من الکلام الی الفلسفه، بیروت: ...
  • پاکتچی، احمد (۱۳۸۷). مدخل «تفسیر»، دائره المعارف بزرگ اسلامی تهران: ...
  • جابری، محمد عابد (۱۳۹۱). سقراط هایی از گونه ای دیگر؛ ...
  • جار الله، زهدی حسن (۱۹۷۴). المعتزله، بیروت: الاهلیه للنشر و ...
  • جدعان، فهمی (۲۰۰۰). المحنه؛ بحث فی جدلیه الدینی و السیاسی ...
  • حسین، ابوالبابه (۱۹۷۹). موقف المعتزله من السنه النبویه و مواطن ...
  • حمود، محمد (۱۹۸۳). «سلطه العقل عند المعتزله»، مجله الفکر العربی، ...
  • خالد، دتلو (۱۳۸۷). پرونده «گرایش های اعتزالی در قرن بیستم»، ...
  • خیاط، ابوالحسین (۱۹۹۳). الانتصار و الرد علی ابن الراوندی الملحد، ...
  • دغیم، سمیح (۱۹۹۲). فلسفه القدر فی فکر المعتزله، بیروت: دار ...
  • رازی، فخر الدین (۱۹۸۹). خلق القرآن بین المعتزله و اهل ...
  • راشدی نیا، اکبر (۱۳۸۷). «کتاب شرح الاصول الخمسه؛ تالیف قاضی ...
  • رضازاده لنگرودی، رضا؛ زریاب، عباس (۱۳۷۴). مدخل «ابن راوندی»، دائره ...
  • رفاعی، احمد فرید (۱۹۲۷). عصر المامون، قاهره: دار الکتب المصریه ...
  • زرکلی، خیر الدین (۱۹۸۰). الاعلام، بیروت: دارالعلم للملایین، الطبعه الخامسه ...
  • زکی مبارک، محمد (۱۹۹۱). جنایه احمد امین علی الادب العربی، ...
  • سالم، عبد الرحمان (۱۹۸۹). التاریخ السیاسی للمعتزله حتی نهایه القرن ...
  • سلطان، منیر (۱۹۷۷). اعجاز القرآن بین المعتزله و الاشاعره، اسکندریه: ...
  • الشیخ، ابوعمران (۱۳۸۲). مسئله اختیار در تفکر اسلامی و پاسخ ...
  • ضویحی، علی بن سعد بن صالح (۱۹۹۵). آراء المعتزله الاصولیه، ...
  • عبدالجبار (قاضی) (بی تا). المغنی فی ابواب التوحید و العدل ...
  • العبده، محمد؛ عبد الحلیم، طارق (۱۹۸۷). المعتزله بین القدیم و ...
  • عقاد، عامر (۱۹۸۷). احمد امین حیاته و ادبه، بیروت: دار ...
  • عماره، محمد (۱۹۷۱). رسائل العدل و التوحید، قاهره، دار الهلال، ...
  • عماره، محمد (۱۹۸۹). الاسلام و فلسفه الحکم، قاهره، دار الشروق، ...
  • عمرانی، یحیی بن ابی الخیر (۱۹۹۹). الانتصار فی الرد علی ...
  • العوا، عادل (۱۹۸۷). المعتزله و الفکر الحر، دمشق: الاهالی، الطبعه ...
  • غامدی، صالح بن غرم الله (۱۹۹۸). المسائل الاعتزالیه فی تفسیر ...
  • قاسمی، جمال الدین (۱۹۷۹). تاریخ الجهمیه و المعتزله، بیروت: ...
  • کحاله، عمر رضا (۱۹۷۵). معجم المولفین، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • کعبی بلخی، ابوالقاسم (۲۰۰۰). قبول الاخبار و معرفه الرجال، تصحیح ...
  • کمال، یوسف (۱۹۸۶). العصریون؛ معتزله الیوم، المنصوره: دار الوفاء، الطبعه ...
  • کنانی، ابوالحسن (۱۹۹۴). الحیده و الاعتذار فی الرد علی من ...
  • گلدزیهر، ایگناز (۱۳۵۷). درس هایی درباره اسلام، ترجمه: علی نقی ...
  • گلدزیهر، ایگناز (۱۳۸۸). گرایش های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه: ...
  • لاشین، عبد الفتاح (۱۹۷۸). بلاغه القرآن فی آثار القاضی عبد ...
  • نقش معتزله بصره در شکل گیری نظریه اعجاز قرآن [مقاله ژورنالی]
  • مروه، حسین (۱۹۷۸). النزعات المادیه فی الفلسفه العربیه الاسلامیه، بیروت: ...
  • مسعودی، علی بن حسین (۱۴۰۹). مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۷). انسان و سرنوشت (مجموعه آثار- ج۱)، تهران: ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۷). سیری در سیره ائمه اطهار (مجموعه آثار ...
  • معتق، عواد بن عبد الله (۲۰۰۱). المعتزله و اصولهم الخمسه ...
  • نادر، البیر نصری (۱۹۵۰). فلسفه المعتزله: فلاسفه الاسلام الاسبقین، اسکندریه: ...
  • نفیعی، منیف بن عایش (۱۹۹۹). اثر الفکر الاعتزالی فی عقائد ...
  • یافعی، عبد الله بن اسعد (۱۹۹۲). مرهم العلل المعضله فی ...
  • Caspar, Robert (۱۹۵۷). “Un aspect de la pensée musulmane moderne: ...
  • Gimaret, Daniel (۱۹۹۳). “Mutazila”, in: EI۲, Bd. ۷, S. ۷۸۳-۹۳ ...
  • Martin, Richard C; Woodward, Mark R. (۱۹۹۷). Defenders of Reason ...
  • Khalid,Detlev (۱۹۶۹). “Ahmad Amin - Modern Interpretation of Muslim Universalism”, ...
  • نمایش کامل مراجع