نقش شهرهای کوچک در تعادل بخشی نظام سکونتگاهی روستایی استان یزد
- سال انتشار: 1388
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 7، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-7-13_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 174
نویسندگان
چکیده
امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاههای شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامهریزان منطقهای میباشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطبهای رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از اینرو بهمنظور دستیابی به توسعهی متوازن و یکپارچه در فضای منطقهای، ایجاد سلسله مراتب متعادل و نظامیافتهی سکونتگاهها از نیازهای اساسی به شمار می آید که در این میان توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل بخشی به این وضعیت میباشد. این مطالعه با هدف شناخت وضعیت الگوی استقرار سکونتگاهها، نحوهی تمرکز و روند توزیع جمعیت در فضای منطقه ای یزد در طی سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۸۵ صورت گرفته است. در این راستا ابتدا از مدلهای تمرکز شهری جهت سنجش میزان تمرکز جمعیت در شبکهی سکونتگاهها و مدل کشش پذیری جمعیت، جهت تعیین اهمیت شهرهای کوچک در تعادل بخشی منطقه ای استفاده شده است. سپس بهمنظور شناخت نحوهی پراکندگی روستاها و تعیین مرکزیت آنها مدل تحلیل نزدیکترین مجاورت، مدل ویژگی و تئوری تاثیر متقابل بهکار گرفته شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، میزان تمرکز جمعیت در شبکهی شهری در سال ۱۳۸۵ حدود ۷/۳ و حاکی از توسعهی قطبی در استان یزد است. این در حالی است که در همان سال تنها ۲۰ درصد از کل جمعیت استان در ۱۳۹۰ آبادی پراکنده و کوچک ساکن بوده اند. از مجموع این آبادیها فقط ۳۰ درصد آنها جمعیتی بالای ۲۰ خانوار در خود جای داده اند. الگوی استقرار این سکونتگاهها طبق محاسبات میزان نزدیکترین مجاورت، بهصورت خوشه ای با فضاهای معین است (۷۳/۰) که بنا به نحوهی پراکندگی و اندازهی آنها در سطح منطقه، سطح بندی فضاهای روستایی و تعیین مرکزیت آنها صورت گرفته است. تعداد ۶۹ مرکز روستایی در سطح فضاهای خرد روستایی و تعداد۱۳ شهر کوچک و روستا- شهر، نقش رابط میان سطوح روستایی و سطوح کلان شهری (شبکه شهری) برعهده خواهند داشت. درپایان بهمنظور توسعهی متعادل منطقهی یزد بهویژه توسعهی هماهنگ شبکهی شهری با شبکهی روستایی، پیشنهاداتی ارایه گردیده است.کلیدواژه ها
نظام سکونتگاهی, تعادل بخشی, شهرهای کوچک, سکونتگاههای روستایی, استان یزداطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.