اثر الگوی کاشت و تراکم بوته بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای (L. Zea mays) در شرایط رقابت با علف هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus)

به منظور بررسی اثر الگوی کاشت و تراکم بوته ذرت دانه ای در رقابت با علف هرز تاج خروس، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۸۲-۸۱ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی فیض آباد قزوین به اجرا گذاشته شد. عامل اصلی شامل دو الگوی کاشت ذرت (P۱ = یک ردیفه وP۲ = دو ردیفه)، عامل فرعی شامل دو تراکم بوته ذرت (= D۱ ۷ بوته وD۲ =۱۰ بوته درمتر مربع) و عامل فرعی فرعی شامل چهار تراکم بوته تاج خروس (C۱= صفر بوته، C۲= ۲ بوته،C۳ = ۶ بوته و = C۴۱۲ بوته در متر مربع) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر الگوی کاشت ذرت روی صفات مورد بررسی در ذرت و همچنین تاج خروس معنی دار نبود. اثر تراکم بوته ذرت روی صفات مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد ذرت معنی دار ولی روی صفات تاج خروس اثر معنی داری نداشت. اثرتراکم بوته تاج خروس روی صفات گیاهی ذرت و همچنین صفات تاج خروس معنی دار بود. اثرمتقابل بین الگوی کاشت و تراکم بوته ذرت روی صفات مورد ارزیابی معنی دار نبود ولی اثر متقابل الگوی کاشت ذرت و تراکم بوته تاج خروس روی عملکرد دانه و بلال ذرت و همچنین صفات تاج خروس معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه ذرت از تیمار الگوی کاشت دوردیفه ذرت و عاری از علف هرز تاج خروس با ۱۱۳۸۷ کیلوگرم درهکتار حاصل شد. اثر متقابل بین تراکم بوته ذرت با تراکم بوته تاج خروس روی صفات مورد ارزیابی در ذرت معنی دار نبود ولی روی تاج خروس اثر معنی داری داشت. اثرمتقابل سه جانبه نیز برصفات ارزیابی شده در ذرت اثرمعنی دار نداشته ولی برروی عملکرد و اجزای عملکرد تاج خروس معنی دار بود. افزایش تراکم تاج خروس در واحد سطح باعث کاهش سرعت رشد گیاه، شاخص سطح برگ، تعداد دانه در ردیف بلال، عملکرد دانه و عملکرد بلال گردید. همچنین شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، مجموع ماده خشک بوته، تعداد و وزن دانه تاج خروس در واحد سطح افزایش یافت. با افزایش تراکم بوته ذرت در واحد سطح شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، مجموع ماده خشک بوته، عملکرد بلال و عملکرد دانه در واحد سطح افزایش ولی طول بلال، قطر بلال و تعداد دانه در ردیف بلال کاهش یافت. همچنین شاخص سطح برگ تاج خروس افزایش ولی مجموع ماده خشک بوته کاهش یافت. در الگوی کاشت دو ردیفه فقط شاخص سطح برگ، سرعت رشد و وزن خشک بوته ذرت نسبت به کاشت یک ردیفه برتری معنی داری نشان دادند، اما الگوی کاشت یک ردیفه ذرت باعث برتری سرعت رشد گیاه، وزن خشک بوته و شاخص سطح برگ تاج خروس نسبت به الگوی کاشت دو ردیفه ذرت گردید. تیمارهای الگوی کاشت دو ردیفه ذرت با تراکم ۱۲ بوته تاج خروس و الگوی کاشت یک ردیفه ذرت با تراکم ۱۲ بوته تاج خروس در متر مربع بیشترین مجموع ماده خشک بوته، ارتفاع بوته، وزن و تعداد دانه تاج خروس را داشتند. تیمار۷ بوته ذرت با تراکم ۱۲ بوته تاج خروس در متر مربع، بالاترین وزن و تعداد دانه تاج خروس را دارا بود.

کلیدواژه ها:

Competition ، Growth indices ، Maize ، Plant density ، Planting pattern and Redroot pigweed ، الگوی کاشت ، تاج خروس ، تراکم ، ذرت ، رقابت و علف هرز.