روند تبدیل روستا به شهر و پیامدهای آن در شهرستان تالش
- سال انتشار: 1386
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 5، شماره: 10
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-5-10_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 272
نویسندگان
چکیده
طی نیم قرن اخیر، یکی از اثرات فرآیند شهرگرایی شتابان بر ساختار فضایی و جمعیتی کشور، رشد فزایندهی تعداد شهرها، از طریق تبدیل مراکز روستایی به شهرهای کوچک می باشد. از سوی دیگر، برخی صاحبنظران تقویت عملکردهای شهری، با تبدیل روستاها به شهر را، موجب خدمات رسانی بهتر به حوزههای روستایی میدانند. هرچند کارکردهای نوین شهری و افزایش جمعیت این مراکز، به توسعه کالبدی و فیزیکی آنها منجر میشود در مناطق حاصلخیزی همچون جلگههای خزری دگرگونی چشمانداز روستایی و تغییر کاربری اراضیکشاورزی را بهدنبال خواهد داشت.چنین فرآیندی در محدودههای باریکتر جلگه پست ساحلی خزر (همچون شهرستان تالش) که مراکز جمعیتی در آن فشرده شدهاند، بطور طبیعی، پیامدهای فضایی و اقتصادی مهمتری را در پی خواهد داشت. باریکی و شکل طولی شهرستان تالش، موجب شده تا بازارهای روستایی متعددی با آرایش خطی در گرهگاههای جاده سراسری و حوضه رودهای ناحیه شکل بگیرد. این بازارها بطور طبیعی، مکان مرکزی مجموعهای از روستاها میباشند. بنابراین، تبدیل آنها به شهر نه تنها تحولات اجتماعی، اقتصادی و فضایی مهمی را در خود مراکز ایجاد میکند، بلکه حوزهی نفوذ آنها را نیز به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. به منظور دستیابی به چنین جریانی، نخست از طریق پرسشنامه اثرات تبدیل مراکز روستایی بهشهر را در خانوارهای ساکن در این مکانها و همچنین روستاهای حوزه نفوذشان جویا شدیم و یافتههای بهدست آمده از جامعهی آماری را از طریق روش اسپیرمن مورد بررسی قرار دادیم تا میزان بهبود در برخی شاخصهای اقتصادی و اجتماعی برگزیده را مورد ارزیابی قرار داده و میزان همبستگی آنها را با شاخصهایی همچون میزان تمایل به ماندگاری در محل سکونت، ایجاد اشتغال و جذب بیکاران، بهبود وضع کشاورزی و میزان بهبود سطح زندگی و برخورداری از خدمات مورد بررسی قرار دهیم ضمن آنکه برای ارزیابی اثرات کالبدی و فضایی فرآیند تبدیل روستاها به شهر از اطلاعات میدانی و اسنادی از جمله نقشهها و یافتههای آماری و دادههای ادارات و نهادهای محلی نیز استفاده شده است. نتیجه تحقیق، حاکی از تمرکز بیش از پیش جمعیت و فعالیتهای تجاری و خدماتی در نوار باریک جاده سراسری میباشد که در نتیجه آن با بههم پیوستگی سکونتگاههای کنار جاده، کریدوری شهری درحال شکلگیری میباشد.ضمن آنکه، بافت متخلخل و پراکندهی روستایی محدودهی شهرهای جدید به سرعت با ساخت و سازهای شهری پر میشوند. اما با بهرهگیری از مدل باغ- شهرها، میتوان مصالحهای بین فضاها و کارکردهای شهری و روستایی ایجاد نمود، به گونهای که ضمن حفظ اراضی کشاورزی و فضاهای طبیعی، سکونتگاههای روستایی پراکنده را نیز از خدمات و امکانات زیربنایی و روبنایی شهری برخوردار نموده و در نهایت به یکپارچگی ساختاری - عملکردی رسانید.کلیدواژه ها
شهرگرایی, روستا- شهرها, شبکه سکونتگاهی, توسعه روستایی, کریدور شهری, بازارهای روستایی, تغییرکاربری اراضی زراعی, جلگه تالشاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.