قربانعلی نعمت زاده
رضا طالبی
زهرا خدارحم پور
غفار کیانی

با توجه به اهمیت غذایی برنج و جایگاه استراتژیک آن در امنیت غذایی جهان، لازم است برای دستیابی به عملکرد بالا، کیفیت مطلوب و سایر صفات مهم اقتصادی و زراعی، ابتدا مطالعات جامعی از تنوع ژرم پلاسم این گیاه صورت گرفت. به همین منظور، ۴۱۹ رقم برنج متعلق به نقاط مختلف کشور از بانک ژن گیاهی ایران دریافت و مطالعات لازم صورت پذیرفت. ۱۶ صفت مهم زراعی و فیزیولوژیکی طبق استاندارد موسسه بین المللی برنج (SES) انداز ه گیری و سپس به وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از روش واریانس مینیمم وارد تجزیه کلاستر انجام گرفت. در بررسی ارقام تک تک استان ها، استان های گیلان و مازندران از حداکثر تنوع و استان های کهگیلویه و بویر احمد، سیستان و بلوچستان و چهار محال و بختیاری ازحداقل تنوع برخوردار بودند. در کلاستربندی جمعی (از ۴۱۹ رقم کل کشور) در فاصله تشابه ژنتیکی ۳۵ درصد تعداد شش کلاستر مشخص گردید. این دندروگرام نشان می داد که ارقام استان های گیلان و مازندران به طور مستقل در گروه های مشخص قرار می گیرند، در حالی که بسیاری از ارقام استان های ایلام، خوزستان،کهگیلویه و بویر احمد و فارس شباهت زیادی به ارقام استان مازندران داشتند. یکی از دلایل عمده چنین تشابهی، انتقال ارقام مازندران به استان های یاد شده می باشد.

Rice, Geographical and Genetic variation, Cluster analysis, Minimum variance, Accessions, برنج, تنوع ژنتیکی, جغرافیایی و تجزیه کلاستر.