بررسی مولفه های اخلاقی در قابوس نامه در قرن پنجم

عرصه ی فرهنگ اسلامی- ایرانی بویژه ادبیات فارسی مشحون انواع داستان، حکایت و مطالب پند آموز استکه در خدمت اخلاق اسلامی و انسانیت و برای بیان مسائل اخلاقی، عرفانی و فلسفی و اجتماعی جهت اصلاحساختار معیوب جامعه آفریده شده و شاعران و نویسندگان در این راستا از قصه و تمثیل و داستان جهت بیاناهداف خود استفاده کرده اند. یکی از این آثار قابوس نامه است. مسئله ای که می توان اینجا طرح کرد ماهیتاندرزهای اخلاقی عنصرالمعالی در این کتاب است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده هایمنابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که عنصرالمعالی در قابوس نامه به همهی زوایای زندگی فردی و اجتماعی پرداخته است. او صداقت، تعهد به پیمان، کاردانی و امانت داری را از جملهعوامل ایجاد اعتماد در روابط اجتماعی دانسته و در مقابل نفاق، دروغ، خیانت ورزی، ظلم، نادانی و افشای راز راعوامل تخریب اعتماد معرفی می نماید. همچنین رعایت اصول اخلاقی مانند حق شناسی نسبت به پروردگار ووالدین، احسان، مدارا، حسن خلق، عدل و سخاوت را برای تمام افراد جامعه ضروری می داند. این معانی و مفاهیمدر نسخ مصور قابوس نامه نیز تکرار شده و قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

قابوسنامه ، اخلاق ، اخلاق اجتماعی ، اخلاق اسلامی