زهرا توفیق - کارشناسی ارشد رشته حقوق خانواده دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.
مسعود نادری اناری - استادیار رشته حقوق خانواده دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.

هدف پژوهش حاضر بررسی ماهیت و آثار ازدواج کودکان در حقوق بین الملل و حقوق ایران می باشد. نوع مطالعه و روش بررسی فرضیه ها و یا پاسخگوئی به سوالات به صورت پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد. ابزار گردآوری داده ها فیش برداری و بانک های اطلاعاتی است. ابزار تجزیه و تحلیل استدلال منطقی حقوقی می باشد . کودک همسری یکی از چالش های اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودک همسری در طول تاریخ جوامع براساس مقتضیات زمانی و مکانی وجود داشته، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه در تمامی تاریخ تلقی شده است.کودک همسری، ازدواج درکودکی ونوعی ازدواج رسمی یا غیررسمی است که درآن فردقبل از رسیدن به ۱۸ سالگی وارد پیمان زناشویی می شود.یکی ازمهم ترین اسناد بین المللی که در آن به مقوله ازدواج اشاره نموده، اعلامیه جهانی حقوق بشراست، این اعلامیه تصدیق می نمایدکه ازدواج بایدآزادانه وبا رضایت کامل باشد، پدیده کودک همسری ازجمله مسائل حقوقی است که مورد توجه حقوق ایران واسناد بین المللی قرارگرفته و به وضعیت و آثار ناشی از این ازدواج پرداخته است. بنابر اسناد بین المللی موجود، ازدواج کودکان یکی ازاشکال ازدواج اجباری ومصداق نقض حقوق بشر می باشد و هیچ ازدواجی نبایدبدون رضایت کامل وآزادانه دوطرف قانونا به ثبت برسد، درحالی که درحقوق ایران علاوه بررضایت طرفین رضایت پدردخترهم قانونا لازم است. مطابق با ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران سن ازدواج دردختر۱۳سال تمام وپسر۱۵سال تمام قمری تعیین شده واز این حیث دارای تطابق کامل با اسناد بین المللی نیست.عوامل متعددی در بروز حادثه کودک همسری دخیل می باشدکه فقر دلیل اصلی این پدیده است.بنابراین ازدواج زودرس پیامدها وآثارمنفی بسیاری ازخود به جامی گذارد که در زوال سه حق تاتیرگذار است: حق آموزش، حق بهداشت، حق انتخاب.

ازدواج ، ازدواج کودکان، کودک همسری، ضمانت اجرا ، حقوق بین الملل ، حقوق ایران.