اهداف، ارکان و الزامات برنامه ریزی گردشگری روستایی با تاکید بر بوم-گردشگری (نمونه مطالعاتی : روستای شیاده، شهرستان بابل)

روستاها سکونتگاه­های ویژه­ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی می­کنند اما امروزه بسیاری از آن ها دستخوش مسائلی چون تخریب بافت­های کهن و با ارزش، کاهش کیفیت زندگی، مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین و تشدید تخلیه بافت­های روستایی شده­اند. همچنین روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی پایه کشاورزی با مسائلی چون فقر، بیکاری، پایین بودن نرخ بهره­وری در بخش کشاورزی و تولیدات روستایی و تخریب منابع طبیعی روبرو هستند که این مسائل توسعه روستا و ایجاد اشتغال پایدار را تا حدی ناممکن ساخته و لزوم توجه به گزینه­های اقتصادی دیگر مانند گردشگری را مطرح می­سازد. روستای شیاده درجنوب شهرستان بابل به دلیل دوری از نقاط شهری و متراکم، توسعه کمتری یافته، رونق اقتصادی پایینی دارد و دچار فرسودگی نسبی کالبدی و اجتماعی می­باشد. این درحالی است که این روستا در محیطی کاملا طبیعی و بکر و در میان جنگل­های انبوه واقع شده است و ساخت سدی خاکی در کنار آن باعث ایجاد یک دریاچه و مناظر بسیار زیبا در این منطقه شده است. همچنین این روستا دارای چندین بنای ارزشمند از جمله ۴ سقاتالار می باشد و این جاذبه­ها می­توانند امکان ایجاد توسعه همه جانبه پایدار را از طریق برنامه ریزی بوم-گردشگری در این روستا فراهم آورند. این پژوهش ابتدا به شناخت ماهیت روستا و توسعه روستایی پایدار از یک سو و شناخت مقوله گردشگری، گردشگری روستایی و گردشگری پایدار از سوی دیگر می­پردازد و نیازها و الزامات آن را بر مبنای ابعاد و الگوهای مترتب بر آن مورد بررسی قرار می دهد. شیوه های مورد استفاده در این تحقیق به صورت تحلیل محتوا در بخش اول و مطالعه موردی در بخش دوم می باشد که خود شامل توصیف خصوصیات روستای شیاده، تحلیل SWOT از آن و ارائه پیشنهادهای بر مبنای هدف مطالعه که برنامه ریزی بوم-گردشگری است . به این ترتیب بر اساس ارکان و اجزای برنامه گردشگری روستایی و نوع برنامه مورد نیاز بر حسب الگوهای گردشگری امکان پذیر در محدوده، در انتها «مجموعه ضوابط حفاظت، ارتقا و نظارت بر توسعه دهکده بوم-گردشگری شیاده»، و «طرح منطقه بوم-گردشگری شیاده» به صورت سازماندهی محورها، نقاط و پهنه­ها با توجه خاص بر جاذبه­ها و ارتباط آن ها با فضاهای اقامتی ارائه می شود.

کلیدواژه ها:

Rural Development ، Rural Tourism ، Sustainable Tourism ، Ecotourism Village ، Shiyadeh Village ، توسعه روستایی ، گردشگری روستایی ، گردشگری پایدار ، روستای بوم-گردشگری ، روستای شیاده