حمید نصرآبادی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
داریوش حیاتی - دانشیار دانشگاه شیراز.

تحقق توسعه، به­ویژه توسعه­ی روستایی و کشاورزی و ارتقاء بهره­وری از منابع آب و خاک و بهینه­سازی مدیریت شبکه­های آبیاری، در گرو همکاری و مشارکت بهره­برداران شبکه­ها می­باشد. لذا، جلب مشارکت فعال و موثر کشاورزان در مدیریت شبکه­های آبیاری، نیازمند آگاهی از عوامل تاثیرگذار و برنامه­ریزی کلان برای این امر است. بر این اساس، تحقیق حاضر به توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی بر اساس راهبردهای مشارکتی در حوزه­ی رودخانه­ی بوژان شهرستان نیشابور پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی بوده که به شیوه پیمایشی انجام گرفته است. جامعه­ی مورد مطالعه، کلیه­ی بهره­بردارانی بودند که در توسعه­ی شبکه­ی آبیاری فرعی رودخانه­ی بوژان شهرستان نیشابور مشارکت کرده اند. برایانتخابنمونه­ها،ازروش نمونه­گیری تصادفی متناسب استفاده گردید و تعدادنمونه۲۵۴ بهره­بردار برآورد شد. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای تحقیق، ده متغیر میزان مراجعه­ی سایر کشاورزان به بهره­بردار، بازدید از مزارع نمایشی، ملاقات با مروجان و کارشناسان، دسترسی به اعتبارات و تسهیلات، تحصیلات، میزان آب در دسترس، مقدار اراضی زیرکشت، آگاهی از مزایا و معایب مشارکت، سابقه اختلاف با جهاد کشاورزی و رضایتمندی شغلی توانستند جمعا ۶۰ درصد از تغییرات متغیر وابسته­ی میزان مشارکت بهره­برداران در توسعه­ی شبکه­های فرعی آبیاری را پیش­بینی کنند.