رحیم مطلبی فرد - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان.

  کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک قابل پیش­گیری نیست. بلکه، با شناخت فرآیند تاثیر آن و با اعمال مدیریت­های مناسب مانند مصرف کودهای شیمیایی موثر می­توان از اثرات ناگوار آن کاست. نیاز به نیتروژن در شرایط مختلف آبیاری متفاوت است و مصرف مناسب آن می­تواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش کمبود آب جلوگیری نماید.پژوهش حاضر برای بررسی تاثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت محصول سیر (Allium sativum L.) توده محلی اجرا شد. آزمایش به­صورت اسپلیت ­بلوک در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی و با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح (با فواصل ۳-۰، ۶-۳، ۹-۶ و ۱۲-۹ متر از خط اصلی آبیاری بارانی ) و نیتروژن در چهار سطح (۰ ، ۵۰ ، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و در سه تکرار و با استفاده از سیستم آبیاری بارانی تک­شاخه اجرا شد. برای اندازه­گیری کل آب رسیده به هر کرت از قوطی­هایی که در وسط هر کرت مستقر شده بود، استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که مصرف نیتروژن باعث افزایش معنی دار عملکرد و غلظت نیتروژن بخش هوایی و غده و کاهش معنی­دار وزن سیرچه­ها شد. افزایش فاصله از خط آبیاری باعث کاهش عملکرد، وزن سیرچه­ها و غلظت نیتروژن بخش هوایی و افزایش تعداد پوشش روی سیر و کارایی مصرف آب شد. اثر دوجانبه آبیاری و نیتروژن بر هیچ کدام از ویژگی­های اندازه­گیری شده معنی­دار نبود. حداکثر عملکرد سیر در شرایط مصرف ۴۰۹ میلی­متر آب آبیاری همراه با مصرف ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص به­دست آمد. 

آبیاری بارانی تک شاخه ای, کم آبیاری, کیفیت سیر