الهام محمدی طرازکوهی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری و انرژی، دانشگاه ایوان کی
علیرضا یادگاری - استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه ایوان کی

استفاده بی رویه و نامناسب از سوخت های فسیلی موجب آلودگی شهرها، پدیده گرم شدن کره زمین، وجود گازهای گلخانه ای و صدمات جبران ناپذیر دیگر به محیط زیست شده است. در نیمه اول دهه ۵۰ شمسی اوایل دهه هفتاد میلادی، مجامع بین المللی بر آن شدند تا کنترل روند مصرف انرژی از منابع تجدید ناپذیر و نیز کاهش آثار منفی زیست محیطی ناشی از آن را در اولویت کار خود قرار دهند. در این راستا یکی از بهترین منابع انرژی تجدید پذیر، انرژی خورشیدی است که به دوگونه فعال و غیر فعال مورد بهره برداری قرار می گیرد. در این میان یکی از پرطرفدارترین سیستم های غیرفعال خورشیدی، آتریم است. آتریم میتواند علاوه بر ایجاد محیط حرارتی مناسب و فراهم آوردن نور کافی جهت کاهش و صرفه جویی در مصرف انرژی یکی از گزینه های مطلوب در طراحی پایدار محسوب گردد. از سوی دیگر افزایش رشد جمعیت و شهرنشینی، همچنین گسست از طبیعت در جریان زیست روزمره انسان ، منجر به کمبود فضا و در نتیجه فضای سبز شده است؛ حال آنکه فضای سبز علاوه بر بهبود شرایط زیستی افراد، از لحاظ روانی و فیزیولوژیکی نیز می تواند تاثیرات مثبت فراوانی در برداشته باشد. حضور در فضای آتریم با طبیعتی فراخ و دلباز می تواند طیف گسترده ای از انواع سطوح ارتباطی با عوامل و فرایندهای طبیعی را ممکن و با ایجاد یک محیط مطلوب بصری باعث کاهش استرس و بالا بردن احساسات مثبت، آرامش، سلامت و تندرستی در افراد شود. در این مقاله به بررسی غنا، فرم، مفهوم، عملکرد آتریم و نقش آن در معماری پایدار و همگام با سیستم غیرفعال خورشیدی پرداخته می شود. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بوده تا با شناخت بهتر بتوان از آن در طراحی های نوین به بهترین نحو بهره برد.

آتریم ، معماری پایدار، تجدید پذیر، سامانه غیر فعال خورشیدی ، کارایی نور روز