مریم کلهری - مرکز تحقیقاتی , آموزشی , درمانی قلب وعروق امام علی ( ع ) کرمانشاه
شهین جلیلیان - مرکز تحقیقاتی , آموزشی , درمانی قلب وعروق امام علی ( ع ) کرمانشاه
زهرا حسینی - مرکز تحقیقاتی , آموزشی , درمانی قلب وعروق امام علی ( ع ) کرمانشاه

همانطور که روز خوب،خواب خوشی در پی دارد،زندگی هم اگر خوب سپری شود،پایان خوشی در پـی خواهـد داشـت . ( " لیوناردوداوینچی " ). در جوامع مترقی و امروزی نیروی کار،روز به روز به سوی مدیریت شخصی پیش میرود . در شرایط کنـونی جهان و جامعه انسانی ما ،همه باید بیاموزند که خود را اداره کنند و مدیر خود باشند . در وضعیت عـادی همـه چیـز بـه صـورت مطلوب پیش میرود و نتیجه مثبت ارزیابی می گردد،ولی چنان چه اوضاع غیر عادی وبه عبارت دیگربحرانی شود ،نوع دیگری از مدیریت لازم است » مدیریت بحران .« در مدیریت بحران،سه اصل اساسی وجود دارد : ایثار،صبر وصـداقتایثاریعنی اول دیگـری و سپس من،صبر به منزله ایستایی در مقابل مشکلات و صداقت سمبل صراحت در گفتار ،عمل و رفتار است . توسـعه و تکنولـوژی همزاد بحران می باشد . آ نچه در ذیل به اجمال آمده است،سعی بر معرف ی ،اقدامات و تو صیه ها ،قبل ،حـین و بعـد از بحـران را دارد . تعاریف کلی مدیر : اداره کننده،گرداننده - مدیریت : مدیر بودن و مدیری - انواع مدیریت : فنی،نیرو،مردمی،زمان،قوم،خانواده، ... بحران : آشفتگی،تغییر حالت ناگهانی،عدم تعادل،فرصتهای خطرناک، ... موقعیتی که تهیه غیر منتظره متوجـه ارزشـهای حیـاتی شده و زمان برای تصمیم گیری محدود است .- انواع بحران : طبیعی و غیر طبیعی ( مصنوعی ) الف ) بحران طبیعی : خـارج از خواسـت ،میل ،اراده،عزم و عملکرد بشر ایجاد میشود مانند سیل ،زلزله،آتشفشان - ب ) بحـران غیـر طبیعـی : بـا خواسـت،میل،اراده،عزم و عملکرد بشر ایجاد می شود مانند دعوا،تصادف،آتش سـوزی . وظایف اصلی مدیریت بحـران : الـف ) شـناخت بحـران و مـساله ارزیابی اطلاعات،بررسی اخبار مربوطه،توجه به امکانات و توانمندی موجود،پیش دسـتی در مقابـل شـایعات،ارزیابی راه حلهـای موجود و نهایتا انتخاب بهترین راه . ب ) شناخت لایه های مختلف بحران و به عبارتی دیگر پس بحرانها . لایـه اول : انـسان : شـناخت تجربیات،آموختــه هــا،میزان نگرانــی ،اضطراب،خونــسردی و توانمنــدیها .لایـ ـه دوم : فرهنــگ جامعــه : شــناخت فرهنــگ بحــران ستیزی،باورهای ایجاد تغییر علیه بحران و شناخت سنتها، اقلیم،آداب و رسوم -لایه سوم : ساختار ارتباطی : شناخت ارتباط وا حدها با هم،میزان پیچیدگی،تمرکز و سلسله مراتب،سرعت عمل درتصمیم گیری،هماهنگی و مبادله اطلاعات،چه در تشکیلات رسمی و چه نهادها و اجتماعات مردمی . لایه چهارم : استراتژی تبیین خط مشی ها،روشها و شـیوه هـای مقابلـه بـا بحـران . عملکـرد و فعالیت کوتاه مدت : تشکیل ستاد بحران با حضور تمامی نیروهای مطلع و مسئول - تقسیم بندی وظایف - حضور یا ارتباط دائم استفاده و بهره مندی از نیروهای مسئول - انجام خدمات امداد و نجات - تشکیل هـسته هـای عملیـات - آگـاهی دادن بـه بحـران زدگان - گزارش اقدامات به مدیران عالی . ع ملکرد فعالیت بلند مدت : شناخت چیستی ،چرایی،چگونگی ،کیستی و منبع بحـران ( شناسایی کامل بحران ) زمان : تعیـین زمـان لازم بـرای کنتـرل بحـران و انجـام هـر تـصمیم در فراینـد بحرانـشناسایی عناصـر بحـــران : جمـــع آوری اطلاعـــات جـــامع و تـــصمیم گیـــری مناســـب در کوتـــاهترین زمـــان موجودطبقـــه بنـــدی بحرانها : ورزشی،فرهنگی،اجتماعی،قومی، ... طبقه بندی بحرا نها از حیث تهدیدو زمان تـصمیم گیـری . در زمـان وقـوع بـسیاری از بحرانها،زمان تصمیم گیری کم و تهدید بسیار جدی است،مانند زلزله،سیل،بهمن، ... لـذا بـا شـناخت بحـران،آرایش مـدیریتی و عملیاتی سرعت بیشتری میگیرد . عومل مخل در تصمیم گیریهای موثر و مناسب برای مدیریت بحران - غافلگیری نیروهـا - تعـداد مراکز تصمیم گیری - توسعه و گسترش بحران - زمان کم و استرس زیاد - عدم مقابله لازم با شایعات - ویژگیهای یک تصمیم خوب صریح،روشن،قابل فهم - کلیه تصمیمات در یک سیستم مدیریت واحد اتخاذ شود - در ابـلاغ تـصمیم و مـصوبات سلـسله مراتـب رعایت شود - تفویض اختیار - در یک زم ان واحد برای یک موضوع تصمیم گیری شود - همواره در هنگام وقوع بحـران دو جنبـه از بحران را باید تحت کنترل قرار داد : الف ) کنترل و تنظیم بحران ب ) حل و فصل رضایت بخش آن که در اصل مقالـه بـه توصـیه هایی در این خصوص پرداخته شده است نتیجه : چنانچه هر بحران کوچک،خوب کنترل و اتمام نپذیرد به بحران بـزرگ تبـدیل مــی شــود . لــذا از کــارگزاران پایــه تــا بــالاترین ســطح اجرایــی و عملیــاتی در صــف و ســتاد،همگی بایــد از بحــران و مــدیریت بحران،چگونگی برخورد و کنترل آن مطلع باشند . همه تصمیم گیری در شرایط سخت را آموزش ببینند . نکته آخرآنکه بحرانهـای مختلف،مدیریت خاص خود را می طلبد و بحران شتاسی از ارکان پایه در مدیریت بحرانبه شمار میرود . به عبارتی دیگر درنـگ و تفکر روی مثلث طلایی پیش گیری،شناخت و اقدام با رعایت اصول بر شمرده اجرا میگردد .