سید میلاد رضوی - دانشجوی کارشناسی ارشد، پردیس بین المللی ارس دانشگاه تهران
تورج نصر آبادی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

مهمترین اثرات سوء زیست محیطی مرحله ساخت و ساز یک مجتمع پتروشیمی شامل تغییر کاربری اراضی، افزایش سرو صدا، آلودگی های آب و هوا و تولید زایدات و ... می باشد. در حالیکه مهمترین آلودگیهای احتمالی یک مجتمع پتروشیمی درحال بهره برداری شامل زایدات خطرناک با سمیت فوق العاده زیاد نظیر کلرین، قابلیت انفجار ، اشتعال و سمیت در فرایندها و تولید مواد با خاصیت واکنشهای شیمیایی سریع، انتشار آلاینده های هوا شامل اکسیدهای گوگرد، کربن، ترکیبات کلرینه، ازته و آمونیاک و ... میباشد. نوع و میزان آلایندگی ها در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی، براساس نوع مواد مصرفی، تولیدی و همچنین مرحله فرایندهای این صنایع متفاوت است. در ایران بالغ بر 36 مجتمع پتروشیمی در حال بهره برداری و یا در حال احداث میباشد. به همین منظور با توجه به تنوع و گستردگی میزان مواجهه کارکنان مجتمع های پتروشیمی کشور با عوامل زیان آور شیمیایی محیط کار، استفاده از یک روش مشخص و مدون برای ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه با این عوامل شیمیایی ضروری می باشد. فلذا در این پژوهش، ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه با مواد شیمیایی اتیل بنزن، استایرن و هگزان در مجتمع های پتروشیمی پارس و آریاساسول منطقه پارس جنوبی مورد ارزیابی قرار گرفته است. به همین منظور، ابتدا وظایف شغلی و فرایندهای کاری کارکنان تعیین و سپس عوامل شیمیایی موجود در هر یک از وظایف شغلی شناسایی گردید. پس از آن درجه خطر (HR) و درجه مواجهه کارکنان (ER) با مواد مذکور محاسبه شده است سپس سطح ریسک بهداشتی مواجهه با مواد شیمیایی از طریق ماتریس رتبه بندی و فرمولهای استاندارد CDI و در نهایت اقدامات کنترلی و اصلاحی مربوطه ارائه شده است.

مواد شیمیایی آلاینده صنایع پتروشیمی، ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه با ماده شیمیایی، تعیین درجه خطر (HR)، تعیین درجه مواجهه با مواد شیمیایی (ER)، اقدامات کنترلی و اصلاحی