محمدرضا تابش پور - دانشیار، دانشکده مکانیک، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران
آزاده نوری فرد - استاد مدعو، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ساختمان بنایی کلافدار که در آن تمام یا بخشی از بارهای قائم و تمامی بار جانبی در هر دو امتداد اصلی ساختمان توسط دیوارهای با مصالح بنایی غیرمسلح تحمل می ­شود، در بخش مدیترانه­ ای اروپا، آمریکای لاتین، خاورمیانه، آسیای جنوبی و خاور دور به صورت گسترده­ای رواج دارد. تجارب زلزله ­های گذشته و نتایج آزمایش­ها نشان می­ دهد ساختمان­ های بنایی کلافدار اگر به درستی ساخته شده باشند پاسخ لرزه­ ای مناسبی نشان خواهند داد. در نتیجه جایی که مصالح بنایی به دلایل اقتصادی و سنتی به صورت گسترده استفاده می­ شود، یک انتخاب خوب برای نواحی لرزه خیز است. در این مقاله نخست به بررسی میدانی پنج ساختمان بنایی پس از زلزله سرپل ذهاب پرداخته شده است. نتیجه این مطالعات نشان می­ دهد رفتار لرزه ­ای ساختمان­ های بنایی کلافدار در مقایسه با ده­ ها ساختمان­ اسکلت بتنی و فولادی که آسیب جدی دیده ­اند بسیار مطلوب­تر بوده است. در ادامه رفتار دو گونه اصلی از ساختمان­ های بنایی دو طبقه سرپل ذهاب شامل دیوار بنایی با کلاف افقی و دیوار بنایی با کلاف افقی و قائم به صورت المان محدود در نرم افزار آباکوس تحلیل گردیده است. با استفاده از تحلیل خطی المان محدود به خوبی مسیر بار و ترک ها در سازه بنایی کلافدار قابل مطالعه است. نتیجه این تحلیل به خوبی با مودهای شکست نمونه ­های واقعی آسیب دیده در زلزله سرپل ذهاب منطبق بوده است.

رفتار لرزه ای, سازه بنایی کلافدار, تحلیل المان محدود, زلزله سرپل ذهاب