بایرام آقالاری

جنوب شرق آناتولی و غرب ایران به عنوان بخش شمالی و شرقی هلال حاصلخیزی، در طول هزاره ها دارای برهمکنش های فرهنگی بوده و قوس زاگرس و توروس در دوره هایی کانون های مشترک فرهنگی ایجاد کرده اند. از سوی دیگر ارزیابی روابط بین سرزمین آناتولی و ایران تا به امروز بیشتر تحت تاثیر باستان شناسی میانرودان بوده و در بررسی اطلاعات مربوط به این روابط، میانرودان همیشه در کانون توجه قرارگرفته است. بدون شک مخصوصا جنوب میانرودان در هزاره های چهارم و سوم پیش از میلاد نقش مرکزی را ایفا کرده است بااین وجود در دوره فراپارینه سنگی و نوسنگی شرایط به گونه دیگری بوده است. در این نوشتار بر مبنای رویکرد مقایسه ای و تطبیقی و با تاکید بر آناتولی ارتباطات فرا منطقه ای آن با غرب ایران در دوره نوسنگی ارزیابی شده است. چنین به نظر می رسد که توزیع ابسیدین با منشا آناتولی به صورت کلی نقش کلیدی در تماس بین جوامع خاور نزدیک بر عهده داشته است. پیدا شدن ابسیدین های با منشا آناتولی در گستره وسیعی از محوطه های خاور نزدیک مخصوصا ایران نشان از شکل گیری یک سامانه گسترده توزیع با مشارکت گروهای مختلف بوده است. نگاهی به سایر عناصر زندگی جوامع نوسنگی همانند سنت های تدفین، تولید سفال، صنعت ابزار سنگی و سایر یافته های کوچک نشانگر این موضوع است که هرکدام از این مناطق بخشی از روند رو به رشد جوامع خاور نزدیک را به پیش برده اند.

غرب ایران, آناتولی, برهمکنش های فرهنگی, نوسنگی, ابسیدین