حسین دوستی مقدم - دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی دانشگاه پیام نور،تهران،ایران
فریبا جعفرزاده - کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه زابل، ایران
فهیمه جعفرزاده - کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه زابل، ایران

روزگاری نه چندان دور بادهای ۱۲۰ روزه سیستان نعمتی بزرگ برای اهالی سیستان محسوب میشد، اما امروزه در سایه بحران بی آبی تبدیل به معضل جدی شده است که با خود مهاجرت را به همراه داشته است. مهاجرت در استانهای مرزی تهدیدی ملی محسوب میشود, اگر بی مهری به استانهای مرزی به همین منوال ادامه داشته باشد دولت برای ایجاد امنیت هزینه هنگفتی را باید پرداخت کند. منطقه سیستان نیز با توجه به موقعیت خاص طبیعی و سیاسی ، همواره به عنوان مکان دافعه جمعیت، شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها و دیگر نقاط کشور بوده است. با وجود شرایط سخت طبیعی برخی از گروه های سنی حاضر به ترک زادگاه و محل سکونت خود نیستند و نسبت به آن احساس تعلق دارند.این مقاله با روش توصیفی وتحلیلی و از نوع مروری است.نتایج نشان می دهد که عوامل اقتصادی وطبیعی در میل به کوچ روستائیان شهرهای سیستان تاثیر گذار است، رفع نیازمندیها و مشکلات اقتصادی منجمله رفع بیکاری، اشتغال زایی و کسب درامد در مراکز شهری از مهمترین عوامل موثر بر مهاجرت خانوارهای نمونه به شهرهای بزرگ و مرکزی ازجمله خراسان رضوی،یزد،سمنان ،حاشیه پایتخت بوده است.همچنین ارتباط معناداری بین مشکلات اقتصادی روستائیان شهرستان مرزی منطقه سیستان و مهاجرت انها به دیگر سکونتگاه ها وجود دارد. خشک شدن منابع آب منطقه سیستان بود، کاهش منابع ابی ناشی از بی توجه ی مسئولان وقت به بندکمالخان بود. با خشک شدن و نبود اب برای مصرف شرب و کشاورزی و دامداری، مردم سیستان مجبور به مهاجرت مناطق شمالی و مناطق دارای منابع ابی و مساعد برای سکونت و زندگی شدند،جوانان روستایی برای کارمهاجرت و رستاهای متروکه یا حالت خوابگاهی برای گروهی اندک یاگروه ی سالمند سکونت دارند، خالیشدن مرزها میتواند بر امنیت مرزی ایران و افغانستان نیز تاثیر بگذارد؛ چراکه کاهش جمعیت مرزها، زمینه را برای عبور و مرور قاچاقچیان، تروریستها و باندهای موادمخدر فراهم میکند. علاوه بر این، مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ سبب تغییر سبک زندگی مهاجران وافزایش بزهکاری و هنجارهای اجتماعی میشود

دافعه، روستا ، بی آبی ،امنیت ،سیستان