علی اکبر شمسی پور
سجاد باقری سیدشکری
مریم جعفری اقدم
جبار سلیمی منش

    وجود لندفرم­های یخچالی و مجاور یخچالی در ارتفاعات قلاجه حاکی از تغییرات اقلیمی و تغییرات مرزهای مورفوژنیک است. مساله ی اصلی این پژوهش شناسایی قلمروهای سرد یخچالی و مجاور یخچالی و برآورد ارتفاع خط برف مرز در زاگرس چین­خورده با توجه به فقدان مطالعه در زاگرس چین­خورده است. بنابراین هدف مطالعه شناسایی شواهد و اثبات حاکمیت وجود قلمرو مورفوژنز یخچالی و تعیین برف مرز آخرین دوره ی یخچالی در ارتفاعات قلاجه است. نقشه­های توپوگرافی، زمین­شناسی، تصاویر ماهواره­ای IRS و داده­های اقلیمی دما و بارش ماهانه، ابزارها و داده­های اصلی تحقیق هستند. با استفاده از تصاویر ماهواره­ای و بازدیدهای متعدد میدانی، موقعیت سیرک­های منطقه شناسایی شده و به بازسازی خط تعادل برف و یخ گذشته (ELA) اقدام گردید. از روش ارتفاع کف سیرک پورتر و روش رایت برای برآورد حد برف مرز آخرین دوره ی یخچالی وورم و حال حاضر استفاده شد. از آزمون توان دوم کی (پیرسون) برای محاسبه ی رابطه بین گسترش و پراکنش سیرک­ها با جهات ناهمواری­ها استفاده گردید. برف مرز دوره ی وورم با استفاده از مدل پورتر در ارتفاع ۲۰۱۹ متری و از روش رایت در ارتفاع ۲۰۱۵ متری به دست آمد. همچنین خط تعادل آب و یخ در دامنه­های شمالی و جنوبی به ترتیب در ارتفاع ۲۰۳۳ و ۲۰۷۵ متر به دست آمد و ELAمنطقه برابر با ۴۲ متر است. نتایج آزمون توان دوم کی نشان داد که بین شکل­گیری سیرک­های موجود در منطقه با جهات جغرافیایی و جهات ناهمواری­ها ارتباط معناداری وجود دارد و سیرک­های منطقه در دامنه­های شمالی گسترش بیشتری داشته­اند. بطوری­که ۷/۶۶ درصد از سیرک­های منطقه در دامنه­های شمالی و ۳/۳۳ درصد سیرک­ها در دامنه­های جنوبی شکل گرفته­اند. مقایسه ی نتایج به دست آمده از مدل­های اقلیمی و شواهد ژئومورفولوژیکی آخرین دوره ی یخچالی، اثبات کننده ی حاکمیت قلمرو یخچالی از ارتفاع ۲۰۰۰ متری به بالا در ارتفاعات قلاجه است.

تغییرات اقلیمی, کواترنری, یخچال کوهستانی, برف مرز, تاقدیس قلاجه