امیرحمزه حقی آبی
صمد امامقلی زاده

رودخانه ی کشکان یکی از زیر شاخه­های مهم و پرآب رودخانه ی کرخه می باشد که آب­های منطقه ی وسیعی از استان لرستان را جمع آوری می­نماید. این رودخانه درجنوب غربی پلدختر در منطقه ی موسوم به کل سفید به رودخانه ی سیمره ملحق شده و رودخانه ی کرخه را به وجود می­آورد. طول رودخانه ی کشکان حدود ۲۷۰ کیلومتر و مساحت حوضه ی آبریز آن در بالادست ایستگاه کشکان-  پلدختر ۹۴۰۰ کیلومتر مربع می­باشد.این رودخانه در بازه­هایی به علت خصوصیات مورفولوژیکی، مئاندری و حتی در بعضی نقاط سیلابدشتی، شریانی می­باشد. در نواحی مئاندری  مشکل فرسایش کناری و جابجایی پلان رودخانه وجود دارد. از آنجایی که یافتن راهکارهای فنی مناسب، مستلزم شناخت نحوه ی رفتار رودخانه و عوامل هندسی و هیدرولیکی موثر بر فرایند فرسایش و رسوبگذاری آن می­باشد، در تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییرات زمانی پلان رودخانه ی کشکان از نقشه­های توپوگرافی و عکس­های ماهواره­ای استفاده گردید. با انجام بازدیدهای میدانی و مقایسه ی پلان جدید و قدیم رودخانه با استفاده از نرم افزار GIS، تغییرات رودخانه در طی دوره ی ۵۲ ساله مورد بررسی و بازه­های بحرانی رودخانه مشخص گردید. همچنین خصوصیات پیچانرودی رودخانه و میزان توسعه یافتگی مئاندرها در وضعیت فعلی در ۴۹ قوس رودخانه در یک بازه ی ۱۰۸ کیلومتری در حد فاصل مناطق ورپل و تیمورآباد، بررسی گردید.  نتایج نشان می­دهد ۶ درصد از قوس ها توسعه نیافته، ۵۱ درصد توسعه یافته و ۴۳ درصد بیش از حد توسعه یافته می باشند در نهایت با توجه به مشخصات هندسی رودخانه و به کمک روابط تجربی، میزان فرسایش کناری در بازه های بحرانی در آینده پیش­بینی گردید. نتایج پیش­بینی نشان می­دهد  رودخانه در منطقه کلهو سفلی و چرخستان ۶۵۷ متر، در منطقه ی خاطره، دوآب و دول بزرگ ۱۰۳۵ متر و در منطقه ی بالا دست چم پلک ۱۲۹۷ متر پیشروی نماید تا بطور طبیعی تثبیت گردد.

ژئومورفولوژی, فرسایش کناری, رودخانه ی کشکان, رودخانه ی کرخه