نادر نادری - ستادیار بخش فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
علی قدمی فیروزآبادی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش

افزایش بازده آبیاری و کاهش تلفات آب در مزارع با توجه به کمبود شدید منابع آب در کشور امری ضروری است. به­منظور افزایش بازده سامانه های آبیاری، ارزیابی آن ها الزامی است. به­این منظور در مجموع ۶ باغ با سامانه آبیاری کرتی انتخاب شدند. میزان حجم آب آبیاری، عمق توسعه ریشه و عملکرد میوه، بازده کاربرد آب آبیاری (اوایل، اواسط و اواخر فصل) و میزان بهره­وری آب تعیین شد. همچنین نیاز آبی به روش پنمن مانتیث و با استفاده از آمار هواشناسی ( ده سال اخیر) محاسبه و با مقادیر ارائه شده در سند ملی آب مورد مقایسه قرار گرفت. در باغات زردآلو میزان میانگین بازده آبیاری از ۳/۴۳ تا ۴/۵۸ درصد متغییر (بطور میانگین ۷/۴۹ درصد) و در باغات انگور از ۷/۴۱ تا ۹/۶۱ درصد متغییر ( بطور میانگین ۴/۵۱ درصد) بود. سهم عمده تلفات آب آبیاری در باغات زردآلو و انگور به­صورت نفوذ عمقی به­ترتیب ۷/۴۹ و ۴/۵۱ درصد مشخص شد. میانگین بهره­وری آب این محصولات به­ترتیب برابر ۷۸/۰ و ۲/۵ کیلوگرم بر مترمکعب اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که باغاتی که در آن ها تسطیح زمین و تامین نیاز آبی گیاه مورد توجه قرار گرفته بود بازده آبیاری و بهره­وری مصرف آب به طور قابل ملاحظه­ای افزایش یافته بود. مقایسه نیاز آبی محاسباتی با میزان حجم آب آبیاری، نشان از اعمال کم­آبیاری در این باغات می­باشد. همچنین نتایج نشان داد که نیاز آبی محاسباتی به مراتب بیشتر از مقادیر ذکر شده در سند ملی آب بود که لزوم به­روز شدن سند ملی آب را بیش از پیش نمایان می­سازد.

: حجم آب آبیاری, سند ملی آب, عملکرد, استان سمنان