سنتز رویارویی سنت و تجدد در موسیقی کلاسیک ایران؛ مورد مطالعه، گروه چاووش

موسیقی کلاسیک ایران پس از تاسیس شعبه موزیک دارالفنون، که مدخلی بود برای حضور موسیقی غربی در ایران معاصر، دستخوش تحولات گوناگونی شده است. شکل‍گیری جریان‍های مختلف در حیات موسیقایی ایران، ازجمله پیامدهای ورود مدرنیته و تصادم آن با موسیقی ایرانی بود. دراین‍راستا، جریان‍های تاثیرگذار موسیقایی، به‍مثابه‍ گفتمان‍هایی در نظر گرفته شده‍اند که در فرایندی دیالکتیکی، نوعی پویایی را در موسیقی کلاسیک ایرانی به دنبال داشته اند. برای بررسی بازه زمانی مذکور، سه گفتمان تجددگرا، سنت‍گرا و انقلاب (که به نمایندگی مجموعه چاووش در بستر موسیقی ایرانی پدیدار شد) موردتوجه قرار گرفته‍اند. مسئله اصلی در مطالعه حاضر معطوف به این پرسش است که حضور و نیز تصادم گفتمان های تجددگرا و سنت گرا در حیات موسیقایی ایران معاصر، چگونه به شکل گیری و ظهور چاووش در قالب یک گفتمان جدید منتج شده است. تبیین چگونگی ظهور یک گفتمان جدید پس از فروپاشی گفتمان های متخاصم پیشین به عنوان هدف این مطالعه لحاظ شده است. در این مقاله، سعی شده با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، روند شکل گیری و تصادم گفتمان های موردمطالعه و نیز چگونگی گذار از گفتمانی به گفتمان دیگر، موردبررسی قرار گیرد. مفهوم «دیالکتیک» هگل و همچنین مفاهیم «نظریه گفتمان» لاکلو و موف، در مقام چارچوب نظری، برای تبیین مسئله پژوهش استفاده شده اند. یافته‍های این پژوهش مبین آن است که چاووش تا حد زیادی محصول سنتز دو گفتمان متجدد و سنت‍گرای موسیقی ایرانی است. نتایج نشان می دهد که خلق و رسیدن به یک آگاهی تازه و نوین در موسیقی کلاسیک ایرانی، به واسطه فرایند دیالکتیکی حاصل از تصادم این دو گفتمان‍ به دست آمده است.

کلیدواژه ها:

چاووش ، گفتمان موسیقایی ، سنت و تجدد ، موسیقی کلاسیک ایرانی ، دیالکتیک موسیقایی