نسبت گفتمانی قرآن و نهج البلاغه در ارتباط با جنسیت

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، دوره: 5، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_QUIHCS-5-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 220
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

قاسم درزی

استادیار پژوهشکده اعجاز قران دانشگاه شهید بهشتی

زهرا بشارتی

دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

نگاهی کل نگر و سیستمی، یکی از جدیدترین روی آوردها در شناسایی و استخراج ساختارها و گفتمان های حاکم بر متون می باشد. استخراج ساختارها و گفتمان های مرتبط با جنسیت در قرآن و نهج البلاغه برهمین نگاه کل نگر و سیستمی مبتنی است. دو گفتمان اساسی را در این ارتباط می توان مشاهده کرد: گفتمان مردانه و گفتمان تساوی طلبانه-زنانه. با وجودیکه گفتمان مردانه و گونه های آن به شکل گسترده ای در قرآن قابل رصد است اما موارد متعددی مرتبط با گفتمان تساوی طلبانه و زنانه نیز قابل مشاهده است. هیچ گاه در قرآن کریم صریحا نگاه هایی که همراه با تعمیم، جنس زن را مورد هجمه قرار داده باشد قابل مشاهده نیست. در نهج البلاغه نیز شاهد ظهور و بروز وسیع رویکرد مردانه هستیم اما در مواردی نیز به ظاهر هجمه هایی به جنس زن مشاهده می شود. از این جهت تمایز بارزی میان گفتمان قرآن ونهج البلاغه در اتخاذ رویکرد مردانه دیده میشود. این در حالیست که کاربست گفتمان تساوی طلبانه-زنانه در نهج البلاغه در وضعیت کمینه و حداقلی آن است. سبک قرآن کریم در کاربست تلفیقی گفتمان های مرتبط با جنسیت نمایش گر سبک پیشرو آن است و می تواند به عنوان ملاکی برای جرح و تعدیل روایاتی که رویکردی مخالف با آنرا اتخاذ کرده اند و نقد متنی آنها به حساب بیاید.

کلیدواژه ها

قرآن کریم , نهج البلاغه , گفتمان های جنسیت , گفتمان مردانه , گفتمان زنانه , گفتمان تساوی طلبانه , مرجعیت قرآن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.