پریسا شاهین رخسار - عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
فضل الله صفی خانی - عضو هیات علمی بخش بخش گیاهان دارویی و معطر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
ایوب مرادی - کارشناس مسئول بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
علی نظمی - کارشناس مسئول مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران و دانشجوی دکتری شیلات تولید و بهره برداری دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

توجه به کشاورزی دیم با توجه به اراضی وسیع و مستعد، علاوه بر اینکه می تواند منجر به صرفه جویی عمده در مصرف آب شود، در صورت کشت اقلام باارزشی مانند گیاهان دارویی، می تواند باعث رونق بخش کشاورزی و صرفه اقتصادی زیاد نیز باشد این پژوهش به منظور بررسی استقرار و ارزیابی رشد گونه های درختچه ای دارویی گیلان در شرایط دیم به مدت ۵ سال ( ۹۵ - ۹۱ ) در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شلمان لنگرود وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان به اجرا درآمد. گونه های موردبررسی از گونه های بومی درختچه ای دارویی استان و بر اساس طرح فلور و تجربیات کارشناسان خبره استان عبارت بودند از گونه های گیلاس وحشی ( Prunus avium L. )، سرخ ولیک ( Crataegus microphylla K.Koch )، کوله خاس ( hyrcanus Woronow Ruscus )، عناب ( Zizyphus jujuba Mill. ) و سداب ( Ruta graveolens L. ) در دستور کار کشت قرار گرفت. نتایج نشان داد درصد زنده مانی این نهالها در شرایط جلگه بالا بود و تنها کوله خاس به دلیل اینکه از گونه های زیرآشکوب درختان جنگی می باشد، زنده مانی ۵۰ درصد داشت. رویش قطری و ارتفاعی کوله خاس و سداب تحت تاثیر اندازه اولیه نهال قرار ندارند. همچنین اندازه قطر اولیه سرخه ولیک در رشد قطری تاثیر زیادی نداشته است. البته رشد ارتفاعی تا حدودی از ارتفاع اولیه نهال تاثیرپذیر بود. در گیلاس وحشی، رابطه بین ارتفاع اولیه و رویش ارتفاعی از همبستگی زیادی برخوردار نیست؛ اما رابطه قطر یقه با رویش قطری نشان داد که درختان قطور اولیه پتانسیل زیادی را برای افزایش رویش قطری از خود نشان می دهند. نتایج بررسی پنج ساله این پژوهش نشان داد که گونه های موردبررسی سازگاری بالایی در شرایط اقلیمی استان گیلان دارند و از رشد مناسبی در شرایط جلگه برخوردار هستند. به نظر می رسد این گونه ها به صورت نهال های ریشه دار شده می تواند به عنوان یکی از اجزای پوشش سبز طبیعی، جلوگیری از فرسایش خاک و ایجاد رواناب سطحی در مراتع کم بازده موردتوجه قرار گیرد

گیلاس وحشی، گیلان، کوله خاس، سداب، سرخ ولیک